Loading...

Το άγνωστο έθιμο «δέκα-δεκατέσσερα» στα λιβάδια του Ξηρομέρου


Μοιραστείτε το άρθρο...

Ο τρόπος που νοικιάζονταν τα χωράφια στο Ξηρόμερο, οι «νομοθέτες» Χρυσοβιτσάνοι και άλλες όμορφες ιστορίες από την παλιά ευημερούσα κτηνοτροφία.

Το τοπικό έθιμο να ισοδυναμούν τα δέκα (10) στρέμματα με 14 λειβαδιάτικα επικράτησε στην περιοχή της Χρυσοβίτσας όταν η κτηνοτροφία ευημερούσε κι ήταν στις δόξες της.

Στα χρόνια μετά την Κατοχή και μέχρι το 1970 στην περιφέρεια της Κοινότητας ήταν 20.000 ντόπια γιδοπρόβατα, χώρια τα 3.000 γιδοπρόβατα, που είχαν οι παραχειμάζοντες κτηνοτρόφοι.

Η περιοχή προσφέρονταν για την εγκατάσταση των χειμαδιών. Ήταν ιδανική για χειμαδοτόπι. Έχει χαμηλό υψόμετρο, έδαφος ομαλό, το μέρος ειναι ζεστό κι έχει πολλά χορτάρια για τα ζώα. Γι’ αυτό το λόγο υπήρχε μεγάλη ζήτηση κι οι κτηνοτρόφοι της περιοχής πλήρωναν “αρμυρά” τα λειβάδια τους.

Η μεγάλη ζήτηση διαμόρφωσε το τοπικό έθιμο, το οποίο όμως στις μέρες μας, που η κτηνοτροφία φθίνει, δεν ισχύει.

Να σημειωθεί ότι το έθιμο αυτό ήταν η αιτία που οι άλλοι Ξηρομερίτες αποκαλούν τους Χρυσοβιτσάνους “νομοθέτες”.

Για το έθιμο αυτό “τα δέκα-δεκατέσσερα” κάνει λόγο η παρακάτω απόφαση του λαϊκού δικαστηρίου της Χρυσοβίτσας.

Στη Χρυσοβίτσα ισχύει συναλλακτική συνήθεια (άλλοι τη θέλουν τοπικό έθιμο) να νοικιάζεται η χορτονομή των χωραφιών (καλλιεργησίμων και μη) και όχι μόνον να νοικιάζονται αλλά τα δέκα (10) καλλιεργήσιμα στρέμματα να νοικιάζονται ως δεκατέσσερα (14) λιβαδιάτικα. Όπως το λεν τα 10-14…

Κανείς από τους γέροντες στα 1944 δε θυμόταν πότε άρχισε αυτή η συνήθεια των 10-14 αλλά βεβαίωναν πως έτσι το βρήκαν και αυτοί και έτσι το εφάρμοζαν. Τα λιβάδια νοικιάζονταν στη Χρυσοβίτσα ακριβότερα από τα άλλα χωριά, γιατί ο τόπος ήταν κατάλληλος για χειμαδιά. Το νοίκι ήταν τυρί, μαλλιά, αρνιά, χρήματα.

Στην εχθρική κατοχή όμως 1941/1944 το λιβαδιάτικο ήταν τυρί, μαλλιά, γάλα, αρνιά. Οι κτηνοτρόφοι και κυρίως οι παραχειμάζοντες δημιούργησαν ζήτημα πληρωμής και τον Μάιο 1944, όταν ετοιμάζονταν να φύγουν για τα βουνά αρνήθηκαν με τη σειρά τους να πληρώσουν. Ο πρώτος που διέγνωσε τις προθέσεις τους ήταν ο Παλαμίδας, όπως έλεγαν τον Βασίλη Ταπραντζή. Με αίτησή του κατέφυγε διά του λαϊκού επιτρόπου στο λαϊκό δικαστήριο του χωριού. Η αίτησή του, όπως ο ίδιος αργότερα την ανέλυε, ήταν περίτεχνη, είχε κύρια και επικουρική βάση. Η κύρια βάση της αίτησής του στηριζόταν στη συμφωνία που έκαμε, η δε επικουρική στο έθιμο ή τη συναλλακτική συνήθεια, όπως επικράτησε. Μέσα στην εκκλησία του Αη-Γιώργη έγινε η συνεδρίαση του δικαστηρίου. Το αντικείμενο είχε γενικό ενδιαφέρον για όλους τους κατοίκους κτηνοτρόφους και γεωργούς κτηματίες. Οι συζητήσεις ήταν έντονες. Οι μεν κτηνοτρόφοι επέμεναν ότι θα καταργήσουν το έθιμο των 10 -14 οι δε κτηματίες τους έλεγαν ότι πρέπει να τηρήσουν τη συμφωνία και να τιμήσουν το λόγο τους.

Αν υπολογίσει κανένας ότι ήταν νοικιασμένα γύρω στα 20.000 στρέμματα το αντικείμενο της διαφοράς ήταν μεγάλου περιουσιακού συμφέροντος γιατί υπάρχει διαφορά 8.000 στρεμμάτων προς 2,5 οκάδες τότε τυρί είναι 20.000 οκάδες τυρί το χρόνο. Δηλαδή έφθανε το ποσό των 3.600.000 δρχ. (20.000 Χ 180) ή 10.564,93 ευρώ.

Αυτό το θέμα κλήθηκε να λύσει το λαϊκό δικαστήριο Χρυσοβίτσας Αστακού. Το δικαστήριο έλαβε τις θέσεις του και ο λ. επίτροπος Γ. Παπαδημητρίου (Μάκια Παπάς) με λίγα λόγια ανέπτυξε την αίτηση την οποία υποστήριξε και ο ίδιος ο Βασίλης Ταπραντζής.

Ο κτηνοτρόφος είχε επίκουρους και τους άλλους κτηνοτρόφους που μάλιστα χρησιμοποίησαν και δικολάβο από το Βασιλόπουλο και υπερασπίζονταν με θέρμη την υπόθεση υποστηρίζονταν ένσταση αναρμοδιότητας του δικαστηρίου Χρυσοβίτσας.

Πρώτα ζήτησαν την εξαίρεση όλων των δικαστών γιατί, όπως υποστήριζαν είχαν άμεσο οικονομικό συμφέρον από τη δίκη. Δεύτερον ότι πρόκειται περί διαφοράς μεταξύ των ντόπιων κτηματιών και των ξένων κτηνοτρόφων. Ο Πρόεδρος Μήτσος Φατσιλέτος σημείωσε τις ενστάσεις και επιφυλάχτηκε να απαντήσει λέγοντας ότι θ’ απαντήσει σ’ όλα μαζί με την απόφαση. Αμέσως άρχισε να ρωτά τους μάρτυρες για το χρόνο που έγινε η συμφωνία και τι ακριβώς είχαν συμφωνήσει.

Σε τούτο συνέπεσαν οι μαρτυρικές καταθέσεις και των δύο μερών ότι η συμφωνία έγινε 2,5 οκάδες τυρί στα 10-14 και μετά λιγόλεπτη διακοπή έκδωσε την απόφαση του δικαστηρίου με δέκα αράδες σε κόλλα αναφοράς που έλεγε: «…εμάς μας ψήφισαν οι χωριανοί να λύνουμε κάθε διαφορά τους, που θα παρουσιαστεί μέσα στο χωριό, (απορρίπτει έτσι τις ενστάσεις αναρμοδιότητας και την ένσταση εξαίρεσης). Η συμφωνία των κτηματιών με τους κτηνοτρόφους έγινε με βάση το μικρό στρέμμα (εννοεί τα δέκα ως δεκατέσσερα) και με αυτή θα πληρωθεί το λιβαδιάτικο του Βασίλη Θ. Ταπραντζή και κάθε άλλο…». Κατά της απόφασης αυτής οι κτηνοτρόφοι έκαναν έφεση στο ακυρωτικό που αποτελούνταν από τους Προέδρους των λαϊκών δικαστηρίων του τέως Δήμου Αστακού, χωρίς να λαβαίνει μέρος ο Πρόεδρος που έβγαλε την προσβαλλόμενη απόφαση. Το ακυρωτικό απέρριψε την έφεση και επικύρωσε την απόφαση του λαϊκού δικαστηρίου Χρυσοβίτσας…».

Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλέξανδρου Σάββα «Μελετήματα του Ξηρομέρου – Ιστορικά και Λαογραφικά στοιχεία της Χρυσοβίτσας Ξηρομέρου».





Μοιραστείτε το άρθρο...
Ετικέτες: # # # # #

Newsroom

Σκοπός μας είναι η προβολή και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς, του περιβαλλοντικού πλούτου καθώς και της πολιτιστικής και πολιτισμικής παράδοσής μας. Στόχος μας είναι η ενημέρωση των επισκεπτών και η έμπρακτη συμβολή ούτως ώστε ο νομός Αιτωλοακαρνανίας να γίνει ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
iAitoloakarnania.gr

Φανταστικά τοπία, σπουδαία ιστορία, υπέροχοι άνθρωποι!