Μετά την εκδημία του μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρου Κοσμά τα σενάρια δίνουν και παίρνουν για την διχοτόμηση της μεγαλύτερης σε έκτασης (και όχι σε πληθυσμό) μητροπόλεως στον ελλαδικό χώρο.
Γράφει ο Σπύρος Συμεών
Πράγματι σύμφωνα με τις πηγές μου, υπήρχε σενάριο αλλά και εισήγηση το 2005 περί αλλαγής ορίων των μητροπόλεων που έχουν έδρα στον νομό Αιτωλοακαρνανίας.
Πιο συγκεκριμένα έδαφος της Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας θα προσκολλούνταν στην Μητρόπολη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου η οποία έχει κάπως θα λέγαμε περιορισμένα όρια. Μάλιστα οι πληροφορίες μου λένε ότι το Μεσολόγγι και η Ναύπακτος θα είχαν μια ενωποιημένη μητρόπολη με έδρα η οποία θα “άλλαζε” κάθε εξι μήνες καθώς και οι δύο πόλεις αποτελούσαν έδρα μητροπόλεως και έχουν Επισκοπείο και γραφεία οπότε και θα ήταν σε χρήση όλα αυτά και θα δίνονταν και η αίγλη (; ) της έδρας και στις δύο πόλεις.
Μια δεύτερη μητρόπολη θα είχε έδρα το Αγρίνιο και θα περιελάμβανε την Αμφιλοχία και την Βόνιτσα καθώς και τις επαρχίες τους. Βέβαια δεν θα μπορούσε να φέρει στο όνομα της τον όρο Αιτωλίας μιας και μόνο το Αγρίνιο εδαφικά ανήκει στην περιοχή της Αιτωλίας και το μεγαλύτερο μέρος της Αιτωλίας θα βρισκόταν στην μητρόπολη Ναυπάκτου-Μεσολογγίου.
Το σχέδιο όμως δεν προχώρησε όχι μόνο διότι δεν το δέχτηκε η Πολιτεία αλλά δεν το είχε αποδεχτεί και ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος τότε, διότι η εκκλησία είχε περάσει δια πυρός και σιδήρου από τα τότε σκάνδαλα για όποιους θυμούνται. Βέβαια κάποιοι έχουν κοντή μνήμη και αναφέρουν πως ήταν και θέλημα του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου…
Με την εκλογή του μακαριστού πλέον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά και με την “παύση” του μέχρι και τότε εν ζωή, μακαριστού πλέον, προκατόχου του επί 40ετίας κυρού Θεοκλήτου σταμάτησαν τα σενάρια και κάθε αναφορά στο θέμα αυτό.
Η τοποθέτηση στον μέγιστο βαθμό της ιεροσύνης, αυτού της αρχιεροσύνης, του μακαριστού πλέον π. Κοσμά Παπαχρήστου πέραν της χαρμόσυνης είδησης που έφερε στην Αιτωλοακαρνανία μιας και ήταν ιδιαίτερα γνωστός στην περιοχή καθ’ ότι υπηρετούσε – διακονούσε στην μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας ως ιεροκύρηκας για 30 και πλέον χρόνια και είχε οργώσει κάθε μήκος και πλάτος της έμελλε να δώσει όμως και μια πικρία στην καθέδρα της Μητροπόλεως που ήταν το Μεσολόγγι.
Ο μακαριστός μητροπολίτης Κοσμάς σεβόμενος τον μακαριστό εν ζωή τότε προκάτοχό του μητροπολίτη Θεόκλητο, του παραχώρησε το Επισκοπείο και ο ίδιος διέμενε στην πατρική του οικεία στο Αγρίνιο μαζί με την μακαρία μητέρα του, την τυφλή αδελφή του Ελένη καθώς και τον τυφλό αδελφό του Αποστόλη, τους οποίους και διακονούσε παράλληλα ασκώντας τα καθήκοντα του ως ποιμενάρχης (βέβαια εδώ που τα λέμε το Επισκοπείο είναι διόροφο και ευμεγέθες οπότε θα μπορούσε να φιλοξενησει και τον νεοεκλεγέντα και τον παυθέντα για λόγους υγείας μητροπολίτη και μάλιστα σε δύο ανεξάρτητους χώρους μιας και είναι διόροφο, το οποίο συμβαίνει αρκετά συχνά στις ανά την Ελλάδα και όχι μόνο μητροπόλεις και επισκοπεία. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι ο μακαριστός Θεόκλητος φιλοξενούσε επί κάποια έτη την κατά σάρκα γηραιά μητέρα του στο Επισκοπείο).
Ακόμη και μετά την κοίμηση του μακαριστού μητροπολίτη Θεοκλήτου όμως το Επισκοπείο δεν κατοικήθηκε από τον νέο Μητροπολίτη, θεωρήθηκε ότι θα πρέπει να ανακαινισθεί και μάλιστα εξωτερικά είχε επιχειρηθεί μια ανακαίνιση ή μάλλον συντήρηση του υπέροχου νεοκλασικού κτηρίου που στέγαζε το Επισκοπείο και επιχειρήθηκε και η εσωτερική ανακαίνιση η οποία δεν ξεκίνησε ποτέ άρα δεν ολοκληρώθηκε.
Μάλιστα ο μητροπολίτης Κοσμάς ώντας ταπεινός διακονιτής των ασθενών μελών της οικογένειας του επέλεξε να διανείμει και τότε στην πατρική του οικία. Να σημειώσω ότι για τα πρώτα χρόνια που ανέλαβε τα ηνία της Μητροπόλεως είχε ενοικιασθεί χώρος – διαμέρισμα στο Μεσολόγγι, ή έτσι είχε διοχετευθεί στην τοπική κοινωνία (αλλά επειδή γνωρίζω μιας και ήμουν συχνά με τον μακαριστό Μητροπολίτη Κοσμά, ειδικά όταν τα άγρυπνα βλέμματα των και καλά βοηθών του ήταν σε λήθαργο), ώστε ο μητροπολίτης Κοσμάς να διαμένει χωρίς να διασαλεύσει την διαμονή του μακαριστού προκατόχου του Θεοκλήτου. Οπότε αυτός ο χώρος ενίοτε χρησιμοποιούνταν για να αποφεύγεται και η ταλαιπωρία του πέρα δώθε του σεβαστού ποιμενάρχου. Αυτό ατόνισε οπότε ο ποιμενάρχης διέμενε στο Αγρίνιο εξ’ ολοκληρου.
Κάπως έτσι οι Μεσολογγίτες συνήθισαν στο να έχουν έδρα μητροπόλεως αλλά χωρίς να διαμένει εκεί επίσκοπος τους, ενώ οι Αγρινιώτες είχαν στον τόπο τους το σπίτι του δεσπότη χωρίς όμως να έχουν έδρα.
Οι Μεσολογγίτες δυσκολεύτηκαν διότι είχαν συνηθίσει με τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεόκλητο όπου το Επισκοπείο του πάντοτε ήταν ανοιχτό προς όλους και ο ίδιος συνήθιζε τακτικά να περιπατεί εις την Ιεράν Πόλιν όπου υπεραγαπούσε λόγω και της θυσιαστικής ιστορίας της αλλά και των κατοίκων της.
Ο μακαριστός Θεόκλητος ουδέποτε δεν παραπονέθηκε για την μεγάλη έκταση της Μητροπόλεως (αν και είδα και άρθρο το οποίο ανέφερε ψευδώς το αντίθετο, μάλλον ήθελε να βολέψει κάποιον γνωστό του σε μητροπολιτικό θρόνο αλλά ας μην ξεχνάει ότι δεν έπιασαν οι πιέσεις του στις τελευταίες εκλογές της ιεραρχίας) που ποίμανε επί 40 έτη και μάλιστα την είχε οργώσει πολλάκις ολόκληρη από την αρχή της ποιμαντορίας του σε χρόνους που το οδικό δίκτυο δεν βοηθούσε, οι αποστάσεις μεγάλωναν και το ποίμνιο ήταν σαφώς μεγαλύτερο από ότι τώρα αλλά και προς το τέλος όπου υπήρχε σαφώς καλύτερο οδικό δίκτυο και μέσα μετακίνησης δεν άφησε ποτέ κανένα χωριό και περιοχή από τα οποία να μην διέρχεται σχεδόν ετησίως.
Το ίδιο και ο μακαριστός Κοσμάς ο οποίος όχι μόνο ως ιεροκύρηκας αλλά και ως μητροπολίτης φρόντιζε να επισκέπτεται κάθε μέρος της επαρχίας της οποίας εποίμανε επί 16 χρόνια και προφανώς με μέσα και οδικό δίκτυο σύγχρονο, το οποίο εκμηδένισε τις αποστάσεις. Δυστυχώς βέβαια μειώθηκε το “εκκλησιαζομενο” ποίμνιο όπως έχει γίνει και παντού άλλωστε, και η μείωση έχει πολλές αιτίες και αφορμές.
Και οι δύο τους ήταν αντίθετοι στον “θεσμό” βοηθού Επισκόπου μιας και οι δύο γνώριζαν το μέγεθος της Μητροπόλεως και δεν θα δεχόντουσαν να την αναλάβουν αν θεωρούσαν τον εαυτό τους “ανίκανο” να ποιμάνει όπως πρέπει την ιστορική αυτή μητρόπολη.
Η Μητρόπολη Ναυπάκτου είναι μια εκ των αρχαιότερων μητροπόλεων του Ελλαδικού χώρου η οποία είχε έκταση πολύ παλαιότερα έως και την Άρτα και σταδιακά αποκόπτονταν κομμάτια της με τελευταίο αυτό πριν περίπου 50 έτη της Ευρυτανίας στα οποία δημιουργούνταν μητροπόλεις τότε που ο καιρός και η εποχή το επέβαλε διότι οι αποστάσεις, το οδικό δίκτυο, τα μέσα είχαν άλλη διάσταση από την σημερινή.
Να σημειώσω βέβαια ότι παλιότερα αν μελετήσει κανείς θα δει ότι οι μητροπόλεις ήταν ιδιαίτερα μεγάλες σε έκταση και εντός των μητροπόλεων υπήρχαν επίσκοποι κάτι που με τους αιώνες ατόνισε. Εξ’ ου και η διαφορά στην πράξη του επισκόπου με αυτή του Μητροπολίτου. Ενώ και οι δύο είχαν τον ίδιο βαθμό ιεροσύνης ο μεν δεύτερος ήταν τυπικά ανώτερος των πρώτων διότι ποίμανε διοικητικά και πνευματικά όλη την επαρχία του ενώ σε τομείς της είχε τοποθετήσει επισκόπους για την καλύτερη διοικητική και πνευματική λειτουργικότητα της Μητροπόλεως. Θα λέγαμε πως ήταν κάτι σαν τις σημερινές αρχιερατικές περιφέρειες, οι οποίες να τονίσω οριοθετούνται εκ του εκάστοτε ποιμενάρχου της εκάστοτε μητροπόλεως και μπορεί ενίοτε να αλλάζει τα όρια τους κλπ άρα ένα παράδοξο κίνημα που ξεκίνησε πρόσφατα και διαμοιράζει από μόνο του τις αρχιερατικές περιφέρειας της εν λόγω μητροπόλεως για να είναι ισάριθμες είναι απλά παράδοξο εν μέσω άγνοιας των διακινητών του κινήματος αυτού…
Τα χρόνια όμως όπως είπαμε πέρασαν οι καταστάσεις άλλαξαν με κυριότερες τα μέσα μετακίνησης, το οδικό δίκτυο, αλλά ίσως και το βασικότερο το ποίμνιο, μιας και όσο κι αν θέλουμε να μην το συζητάμε βλέπουμε τους “ενεργούς” στην κοινή λατρεία και στα καλέσματα των ιερέων κλπ να είναι αισθητά μειωμένοι ενώ ο πληθυσμός να παραμένει ίδιος. Οι αιτίες της απομάκρυνσης του ορθοδόξου ποιμνίου από τα κοινά της εκκλησίας είναι πολλές και γνωστές λίγο πολύ αλλά δεν είναι της παρούσης.
Η Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας με έδρα το Μεσολόγγι έχει κι αυτή μακραίωνη ιστορία εκκλησιαστική και όχι μόνο… Άσε που επίσης ως Ιερά Πόλη (η μοναδική σε ολόκληρη την χώρα) επιβάλει να έχει πρωτοκαθεδρίες…..
Πραγματικά αν κάποιος δει πίσω από μικροπολιτικα και τοπικιστικά παιχνίδια αν παραδείγματος χάρη το Μεσολόγγι ενοποιηθεί με την Ναύπακτο σημαίνει υποβάθμιση και των δύο εδρών για δύο ιστορικές και σπουδαίες μητροπόλεις της Ελλάδος κάτι το οποίο δεν έχει ξαναγίνει τουλάχιστον τους τελευταίους αιώνες.
Ως προς το Αγρίνιο τώρα αν και οι δηλώσεις πάντοτε προσπαθούν να εντυπωσιάσουν αλλά και να πιέσουν, αν δει κανείς την πρόσφατη δήλωση του νυν δημάρχου Αγρινίου θα απορήσει αν ψάξει λίγο τα αριθμητικά τα οποία αναφέρει ο ίδιος επίσημα. Σε τι αναφέρομαι; Επικαλείται την τελευταία απογραφή πληθυσμού το 2011 αναφερόμενος στην πόλη όπου εκπροσωπεί ως την 8η σε μέγεθος πόλη με 100.000 κατοίκους. Αυτά βέβαια διαψεύδονται από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία όπου κατατάσσει την πόλη ως 13η σε πληθυσμό και με πληθυσμό περίπου στον μισό από αυτόν στον οποίο αναφέρεται ο σεβαστός δήμαρχος. Μάλιστα ο διευρυμένος δήμος Αγρινίου δεν φτάνει σε πληθυσμό, τον πληθυσμό όπου ο δήμαρχος αναφέρει ότι έχει η πόλη του Αγρινίου.
Αλλά ας μην μείνουμε σε αριθμούς…
Όπως προείπα το θέμα είναι εκκλησιαστικό, ιστορικό αλλά και θεσμικό έχοντας κοινωνικές προεκτάσεις.
Η ιεραρχία κατόπιν συνοδικών επιτροπών μπορεί να αποφασίσει αν θα δεχτεί τις πιέσεις ενός ορισμένου αριθμού ατόμων και φορέων ή αν θα σεβαστεί την ιστορία και τον θεσμό αλλά και τις μητροπόλεις. Επίσης έχει χρησιμοποιήσει πολλάκις το τελευταίο διάστημα τον θεσμό του βοηθού Επισκόπου…
Βέβαια είμαστε στην εποχή που υπάρχουν πολλοί στον κατάλογο προς εκλογή αρχιερέων και πολλοί που ποθούν την μητροπολιτική μήτρα και την ποιμαντική ράβδο. Με καλό λογισμό θαρρώ ότι το ποθούν ώστε να προσφέρουν ως θυσία τον εαυτό τους προς την διακονία του ανθρώπου έχοντας κάποια χαρίσματα τα οποία θέλουν να τα διαθέσουν προς το κοινό καλό. Μεταξύ μας τώρα οι περισσότεροι θα ήθελαν να είναι μητροπολίτες για άλλους λόγους…νομίζω όλοι το γνωρίζουμε ώστε να μην κοροιδευόμαστε.
Παράλογο αλλά κατανοητό θα θεωρούσα την αλλαγή ορίων μητροπόλεων που έχει δεκαετίες να συμβεί διότι πλέον δεν υφίστανται λόγοι που να το επιβάλουν.
Ας μην γελιωμαστε όλοι βλέπουμε ενορίες 2-3.000 και πλέον κατοίκων όπου στις Κυριακάτικες λειτουργίες προ covid εποχής στον ναό δεν παρευρίσκονταν πάνω από 100-150 άτομα. Το ότι βλέπουμε στις πανυγήρεις να γεμίζουν οι ναοί δεν σημαίνει ότι συμβαίνει και κατά το υπόλοιπο διάστημα όπου ιερείς βγάζουν κυρήγματα σε άδειες καρέκλες (και δεν αναφέρομαι στην περίοδο που οι ναοί ήταν κλειστοί και λειτουργούσαν χωρίς την παρουσία πιστών). Επίσης κανένας εν ενεργεία μητροπολίτης δεν εξέφρασε επίσημα ποτέ ότι δεν μπορεί να ποιμάνει σε όλη την έκταση την επαρχία την οποία του ανατέθηκε. Εξάλλου αν δεν μπορούσε δεν θα την αναλάμβανε ή έστω κάποια στιγμή θα παραιτούνταν. Οπότε δεν θα ήταν λίγο άκομψο να αλλαχτούν όρια τα οποία αφορούν μητρόπολη σε χηρεία μιας και ο διοικητικός αρχών της Μητροπόλεως δεν είναι εν ζωή; Αυτός δεν είναι που γνωρίζει καλύτερα από όλους τα του οίκου του; Αν ήταν θα το είχε ζητήσει αλλά δεν το ζήτησε και το λέω μετά βεβαιότητος διότι γνώριζε την ιστορία και σεβόταν αυτή.
Σε μια εποχή λοιπόν που το “ενεργό” ποίμνιο στα κοινά της εκκλησίας έχει μειωθεί κατά χιλιάδες, σε μια εποχή που οι αποστάσεις εκμηδενίζονται με τους νέους δρόμους κλπ και τα μέσα μεταφοράς έχουν γίνει πιο ασφαλή αλλά και πιο γρήγορα αντί να ζητάμε διχοτομησεις ίσως θα έπρεπε να ζητάμε συνενώσεις. Είναι αδιανόητο να χρησιμοποιούμε στρατηγικές κίτρινων εκπομπών στα τηλεοπτικά μέσα εθελοτυφλώντας και προσπερνοντας την πραγματικότητα.Υποτίθεται οτι υπάρχει συρρίκνωση του κράτους και όχι διαπλάτυνση του και ο μητροπολίτης εκτός από πνευματικός και εκκλησιαστικός ηγέτης μιας περιοχής είναι και προϊστάμενος διοικητικής αρχής δημοσίου δικαίου.
Επίσης το έθνος μας έχει περάσει τα τελευταία χρόνια αρκετές δυσκολίες που δεν θα έπρεπε να σκεφτόμαστε ούτε τοπικιστικά ούτε να βρισκόμαστε σε κόντρες αλλά θα έπρεπε να μονιάσουμε και να κινούμαστε σε δρόμους ομονοίας και αγάπης. Αυτά τα ολίγα από κάποιον που έζησε αρκετά θα έλεγα τους δύο μακαριστούς πλέον μητροπολίτες Αιτωλίας και Ακαρνανίας από μικρό παιδί καθώς παρατηρούσα τον τρόπο διοίκησης τους αλλά και μέσα από τις συζητήσεις που είχαμε που πέραν των ευθέων λόγων τους μου έδωσαν να καταλάβω σε βάθος τον τρόπο σκέψεως τους και επίσης έχουν μείνει χαραγμένες στο δικό μου το τεφτέρι, στον δικό μου νου.
