Το Μεσολόγγι υποδέχεται με ζουρνάδες, νταούλια και… δολάρια το πιο «εκστατικό» τετραήμερο του καλοκαιριού.
Η αυριανή Κυριακή στο Μεσολόγγι δεν θα ξημερώσει όπως η δική σας. Δεκάδες ντόπιοι ετοιμάζονται να ντυθούν με παραδοσιακούς ελληνικούς ντουλαμάδες, ενώ «ζυγιές» (ομάδες μουσικών που αποτελούνται από Ρομά) θα καταφτάσουν στα σπίτια τους για να τους ξεσηκώσουν με ζουρνά και νταούλι. Aναμένεται το πιο εκστατικό τετραήμερο της χρονιάς. Ο φωτογράφος Γιώργος Τσάφος, που αποτυπώνει με τη μηχανή του λαϊκά δρώμενα σε όλη την Ελλάδα, έχει παρευρεθεί τρεις φορές στο πανηγύρι του Αϊ-Συμιού, του Αγίου Συμεών δηλαδή, που γίνεται τον χειμώνα στις 2-3 Φλεβάρη και το καλοκαίρι, τις μέρες της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος.
«Οι ντόπιοι μπορεί να μιλάνε γι’ αυτό όλο τον χρόνο. Όταν τελειώνει ο χειμωνιάτικος Αϊ-Συμιός, εύχονται “καλό καλοκαιρινό” και το ίδιο κάνουν όταν τελειώνει ο καλοκαιρινός, λες και η ζωή τους είναι αυτή η γιορτή», σημειώνει ο ίδιος. «Δεν έχουν μείνει στην Ελλάδα πολλά αυθεντικά πανηγύρια. Και μόνο το γεγονός ότι δεν ακούγεται μουσική από μεγάφωνα το κατατάσσει σε μια πολύ μικρή μειονότητα. Πρόκειται για κάτι μεγάλο και καθολικό, νιώθεις συγκίνηση, μέθεξη και βέβαια… εξάντληση, αν ακολουθήσεις όλα τα εθιμοτυπικά γλέντια που γίνονται μέρα-νύχτα. Επίσης, ως φωτογράφος αισθάνεσαι έκσταση και επειδή έχεις γύρω σου συνέχεια εικόνες», συνεχίζει.
Ο Αϊ-Συμιός έχει εθνικοθρησκευτικό χαρακτήρα. Τιμάται δηλαδή τόσο η γιορτή του Αγίου όσο και η επέτειος της Εξόδου του Μεσολογγίου. Κάθε παρέα πανηγυριστών, που oνομάζονται «Αϊ-Συμιώτες», έχει τον αρχηγό της, τον «καπετάνιο», και τη «ζυγιά» της. Στο πανηγύρι αυτές οι παρέες χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες: οι «αρματωμένοι» είναι όσοι φορούν παραδοσιακή τοπική στολή (περιλαμβάνει φουστανέλα, φυσικλίκια και όπλα, που συχνά είναι οικογενειακά κειμήλια εκατό ετών) και οι «καβαλαρέοι» είναι όσοι ιππεύουν.
Τα άλογά τους μάλιστα είναι ράτσας, τα περισσότερα ιδιόκτητα και εκπαιδευμένα στο βάδισμα· η στιλπνή ράχη τους φτάνει στο ύψος του βλέμματος του αναβάτη. Συμβολικά γίνονται δύο παρελάσεις στους δρόμους του Μεσολογγίου, η πρώτη στα χνάρια των «εξοδιτών» και μια δεύτερη που σηματοδοτεί την είσοδο, την επανεγκατάσταση στην πόλη. Ξεχωρίζουν δρώμενα όπως η επιμνημόσυνη δέηση στον Κήπο των Ηρώων για τους πεσόντες «εξοδίτες», αλλά και οι ομαδικές βαπτίσεις αθιγγάνων, μια και ο Άγιος Συμεών είναι ο προστάτης τους. Οι ίδιοι θεωρούν ευλογία να τους βαφτίσει το παιδί «λευκός» κι έτσι ψάχνουν επιτόπου νονούς.
Πριν και μετά απ’ όλα, βέβαια, είναι η μουσική και ο χορός. Θα δείτε τον «χορό του πεθαμένου» που έχει πανάρχαιες καταβολές αλλά και λεβέντικους τσάμικους χορούς όπου οι χορευτές πετούν δολάρια στους οργανοπαίκτες. Γιατί δολάρια; Μετά τη δραχμή, το χαρτονόμισμα του ευρώ ήταν ακριβό για να μπορεί κανείς να πετά με τις χούφτες. Έτσι, καθιερώθηκε το δολάριο. Προσφέρεται μάλιστα συνάλλαγμα επί τόπου.
Οι Ρωμά φέρνουν μαζί τους χαρτονένιες κούτες γεμάτες με χαρτονομίσματα. «Ρίχνουν τα χρήματα ψηλά, πέφτουν κάτω και ποδοπατούνται. “Εξανεμίζω την ύλη και ανοίγει η ψυχή μου”, μου είχε πει κάποτε ένας πανηγυριστής», μας εξηγεί η Μεσολογγίτισσα εκπαιδευτικός Ελένη Καρανικόλα-Τσουβέλα που έχει κάνει μάλιστα τη διδακτορική της διατριβή πάνω στο συγκεκριμένο πανηγύρι. Συνεχίζει: «Οι καταβολές του πανηγυριού παραπέμπουν στην αρχαιότητα, ίσως και στην προϊστορία. Πυρήνας του είναι η παρέα, τα μέλη της οποίας είναι ισότιμα και αναπτύσσουν μεταξύ τους ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς. Η μουσική, ο χορός, το τραγούδι και το κρασί στο πλαίσιο δράσης της παρέας προκαλούν και μεταδίδουν συναισθήματα χαράς και ενθουσιασμού, φθάνοντας έως και την έκσταση. Αίτημα της ψυχής πάντα και παντού είναι η υπέρβαση των δύο βασικών υπαρξιακών προβλημάτων: του θανάτου, που ξεπερνιέται με την έντονη δράση σε όλα τα επίπεδα, από το υλικό ως το πνευματικό και της μοναξιάς, που υπερβαίνεται μέσα από τη συλλογική δράση. Το πανηγύρι του Αϊ-Συμιού είναι «γλέντι και κατάνυξη”».
Επιμέλεια: Μαρία Κοραχάη, kathimerini.gr
