Ουκ ολίγες φορές έχει πλήξει τις δυτικές περιοχές της χώρας το φαινόμενο της «Ψυχρής Λίμνης» (Lake effect) με την κακοκαιρία και την υγρασία να «σαπίζει» ολόκληρη την Αιτωλοακαρνανία.
Πρόκειται για καταιγίδες αέριας μάζας, που αναπτύσσονται είτε λόγω της έντονης θέρµανσης του εδάφους και του προσκείµενου σε αυτό αέρα κατά τη θερµή περίοδο του έτους (θερµικές καταιγίδες), είτε λόγω ύπαρξης αρκετά ψυχρών αερίων µαζών στα µέσα στρώµατα της ατµόσφαιρας (δυναµικές καταιγίδες).
Κυρίως, οι βροχές αυτές είναι έντονες σε Κεφαλονιά, Ιθάκη και Ζάκυνθο, ενώ καταιγίδες και άνεμοι πλήττουν τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Ηλείας και Μεσσηνίας.
Οι «ψυχρές λίμνες» του πλανήτη
Το καιρικό αυτό φαινόμενο απαντάται συνήθως σε περιοχές μεγάλης συγκέντρωσης νερού, όπως τις περιοχές πέριξ των Μεγάλων Λιμνών στα σύνορα των ΗΠΑ με τον Καναδά. Το λεγόμενο «Lake-effect snow» έχει ως κυριότερό του χαρακτηριστικό την εκδήλωση χιονοθύελλας σε μεγάλη έκταση κατά μήκος των ακτών.
Οι χιονοθύελλες που παρατηρούνται σε παράκτιες περιοχές αλμυρού νερού αναφέρονται ως «Οcean-effect snow» ή «Bay-effect snow». Τέτοιες περιοχές είναι οι δυτικές ακτές της βόρειας Ιαπωνίας, η χερσόνησος Καμτσάτκα (Kamchatka) στη ρωσική Άπω Ανατολή, η νότια πλευρά του Εύξεινου Πόντου και η νότια Κασπία, η Βαλτική, οι γαλλικές ακτές της Μάγχης.
Οι σχετικά ζεστές θερμοκρασίες των νερών σε συνδυασμό με τις ψυχρές αέριες μάζες –από τις ιαπωνικές Άλπεις της νήσου Χονσού (Honshū), τη Σιβηρία, τον Καύκασο, την ανατολική Ρωσία και τη Βόρεια Θάλασσα αντίστοιχα– προκαλούν έντονες χιονοπτώσεις κατά μήκος των ακτών των περιοχών αυτών.
Σε μικρότερη ένταση, η Ψυχρή Λίμνη εμφανίζεται πάνω από την Αδριατική («Adriatic Sea effect»), κάθε φορά που μια μάζα ψυχρού και ξηρού αέρα από την κεντρική Ευρώπη ή τα Βαλκάνια αιωρείται πάνω από τη θερμότερη επιφάνεια της θάλασσας.
Πώς εκδηλώνονται οι καταιγίδες αερίων μαζών
Η αλληλεπίδραση των δύο στρωμάτων ευνοεί την ανάδευση των αερίων μαζών καθ’ ύψος, δημιουργώντας νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης που ονοµάζονται σωρείτες (cumulus) και αποτελούν προποµπούς των καταιγιδοφόρων νεφών, τα οποία µε τη σειρά τους ονοµάζονται σωρειτοµελανίες (cumulonimbus).
Το ανοδικό ρεύµα θερµού αέρα –που αναπτύσσεται µε αυξανόµενη ταχύτητα– ψύχεται, συμπυκνώνοντας τους υδρατμούς που περιέχει. Έχοντας μεγιστοποιήσει την ταχύτητά του, φτάνει σε υψόμετρο 10-12 χλμ. όπου τα καταιγιδοφόρα πλέον σύννεφα αποκτούν οριζόντια έκταση. Παράλληλα οι υδροσταγόνες και οι παγοκρύσταλλοι που περιέχονται µέσα σε αυτά αποκτούν αρκετό βάρος. Τότε, αρχίζει ένα καθοδικό ρεύµα που παρασύρει προς το έδαφος τη βροχή ή και το χαλάζι που ενδέχεται να έχει σχηµατιστεί.
Αδριατική και Ιόνιο
Στην Αδριατική, το φαινόμενο παρατηρείται μεταξύ Νοεμβρίου και Απριλίου σε χαμηλά υψόμετρα κοντά στις ακτές, με χαρακτηριστικότερες τις εκδηλώσεις του κατά τα έτη 1997, 2005, 2010, 2012 και 2015. Σε πολλές περιπτώσεις, το κύριο χαρακτηριστικό του φαινομένου ήταν το χιόνι που είχε καλύψει πολλές ακτές από τη Ρομάνια έως την Απουλία.
Στην ιταλική περίπτωση, η κακοκαιρία εγκλωβίζεται στα ανατολικά της χώρας, καθώς η οροσειρά των Απέννινων λειτουργεί ως φράχτης στα καταιγιδοφόρα νέφη.
Όπως αναφέρει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, καταιγίδες αέριας μάζας εκδηλώνονται συνήθως πάνω από ηπειρωτικές περιοχές κατά τις µεσηµβρινές και πρώτες απογευµατινές ώρες, από το Μάιο έως και το Σεπτέµβριο.
Επιπτώσεις σε υγεία και καλλιέργειες
Οι καταιγίδες αυτές που σημειώνονται έχουν κατά τόπους πολύ μεγάλη ένταση ενώ συνοδεύονται και από χαλάζι.
Καταλαβαίνεται ότι και στις δυο περιπτώσεις, πρόκειται για δυο καταστροφικά φαινόμενα κύριως για τα εσπεριδοειδή και ελιές, αλλά και για ευαίσθητες καλλιέργειες όπως καλαμπόκι, τριφύλλι αναλόγως βέβαια τη χρονική περίοδο.
Όσον αφορά την υγεία, η υγρασία ευνοεί τις κρίσεις άσθματος, τις ρινίτιδες και τις ημικρανίες. Συν τοις άλλοις, άμεση σχέση με την υγρασία έχει και η επιδείνωση των καρδιολογικών και των αναπνευστικών προβλημάτων. υγρός καιρός «χτυπά» το μυϊκό σύστημα και «πλήττει» τις αρθρώσεις κυρίως αυτών που υποφέρουν από μετατραυματικές αρθρίτιδες, αρθριτικά και ρευματισμούς.
