Στις αρχές του Οκτωβρίου (2024) διαβάσαμε στις ειδήσεις:
“Νεκρός εντοπίστηκε, σε μια απόσταση 6 χιλιομέτρων μακριά από το λατομείο που εργάζονταν ως φύλακας, ο 52χρονος άνδρας που αγνοούνταν μετά από πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή μεταξύ Λεπενού και Στράτου.
Τον 52χρονο παρέσυρε χείμαρρος που σχηματίστηκε από τα νερά της βροχής και προφανώς δεν κατάφερε να αντιδράσει. Για την ανεύρεση του συνεργάστηκαν η Πυροσβεστική, άνδρες της ΕΜΑΚ και οικείοι του.”
Παρακολουθώντας τα γεγονότα που σχετίζονται με τις πλημμύρες από κοντά τα τελευταία 10 χρόνια έκανα πάλι αυτό που ξέρω καλύτερα. Έψαξα τους ιστορικούς χάρτες και τις αεροφωτογραφίες της περιοχής. Αυτά που ανακάλυψα δεν με εξέπληξαν φυσικά αλλά οφείλω να τα αναδείξω για ακόμα μια φορά.
Ξεκινάμε λοιπόν.
Το λατομείο που εργάζονταν ως φύλακας, ο άτυχος 52χρονος άνδρας βρίσκεται περίπου 1800 μέτρα βορείως του χωριού Λεπενού της Αιτωλοακαρνανίας. Λειτουργούσε ήδη στην ανατολική πλευρά ενός χειμάρρου. Οι εγκαταστάσεις στην δυτική πλευρά του ξεκίνησαν να δημιουργούνται μετά τον Μάρτιο του 2021 και μέχρι τον Ιούλιο του ίδιου έτους είχαν εγκατασταθεί αρκετές κατασκευές. Πως το ξέρουμε; Από τους δορυφόρους.
Παραθέτουμε δορυφορική φωτογραφία (Google Earth) της 25ης Μαρτίου του 2021 (με κόκκινο περίγραμμα το σημερινό όριο των εγκαταστάσεων του λατομείου), όπου φαίνεται ότι στον χώρο δεν υπάρχει καμία ανθρώπινη κατασκευή:
Στην συνέχεια παραθέτουμε δορυφορική φωτογραφία (Google Earth) της 24ης Ιουλίου του 2021 (με κόκκινο περίγραμμα το σημερινό όριο των εγκαταστάσεων του λατομείου), όπου φαίνεται ότι στον χώρο δημιουργήθηκαν ανθρώπινες κατασκευές, καθώς επίσης και ένα γεφυράκι πρόσβασης. Ας σημειώσουμε ότι για την πρόσβαση στην περιοχή και για τις εγκαταστάσεις κόπηκαν και δέντρα, όπως και πάλι φαίνεται από τις δορυφορικές εικόνες:
Τελευταία δορυφορική φωτογραφία (Google Earth) που παραθέτουμε είναι της 3ης Αυγούστου του 2023 (με κόκκινο περίγραμμα το σημερινό όριο των εγκαταστάσεων του λατομείου) όπου οι εγκαταστάσεις βρίσκονται πλέον σε πλήρη λειτουργία:
Αυτά είναι τα πρώτα δεδομένα από τις δορυφορικές φωτογραφίες. Πάμε τώρα να δούμε και μερικά άλλα πράγματα που μας λένε οι δορυφορικές φωτογραφίες σε συνδυασμό με τα γεγονότα που συνέβησαν εκεί και μας οδηγούν στο να θέσουμε μερικά ερωτήματα.
Ερώτημα 1ο: Γνωρίζουμε ότι στην περιοχή ξαναέγινε πλημμύρα στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. Με αυτό το δεδομένο έχει ενδιαφέρον η εικόνα 1 γιατί βλέπουμε ότι υπάρχει διαφορετική εδαφοκάλυψη στην ανατολική πλευρά του χειμάρρου, σαν να έχει ξεπλύνει την περιοχή το νερό. Αν δεν είναι από τις εργασίες διαμόρφωσης της περιοχής για την τοποθέτηση των εγκαταστάσεων τότε συζητάμε για το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις τοποθετήθηκαν πάνω σε πρόσφατα πλημμυρισμένη περιοχή. Παρατηρώντας και παλαιότερες δορυφορικές φωτογραφίες (εικ. 4) επιβεβαιώνουμε ότι η συγκεκριμένη περιοχή, όντας σε περιοχή μαιανδρισμού, έχει διαχρονικά διαφορετική εδαφοκάλυψη, γεγονός που υποδεικνύει ότι εκεί λειτουργεί κατά πάσα πιθανότητα πλημμυρικό πεδίο. Αν ισχύει κάτι τέτοιο τότε συζητάμε για εγκληματική τοποθέτηση των εγκαταστάσεων εκεί, που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Το 1ο ερώτημα είναι λοιπόν: ποιος επέτρεψε και υπό ποιους όρους να εγκατασταθούν εκεί οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις;
Ερώτημα 2ο: Ασχέτως αν λειτουργεί εκεί πλημμυρικό πεδίο, οι εγκαταστάσεις λειτουργούν μέσα σε ενεργή ζώνη ενός χειμάρρου. Επομένως σε κάθε υποψία βροχόπτωσης, όχι απλά έντονων καιρικών φαινομένων, θα πρέπει να λειτουργούν πρωτόκολλα ασφαλείας για την αποτροπή ατυχημάτων (αισθητήρες ύψους ροής στα ανάντι, εναλλακτικές έξοδοι διαφυγής πέραν του γεφυριού κτλ). Άραγε στην περίπτωση του άτυχου 52χρονου λειτούργησαν τα πρωτόκολλα αυτά; Υπήρχαν τέτοια πρωτόκολλα και δεν λειτούργησαν; Ή απλά ο άνθρωπος ήταν μέσα σε επικίνδυνη ζώνη και δεν είχε καμία ενημέρωση ή εκπαίδευση τόσο πριν (από την εταιρεία), όσο και κατά την διάρκεια (από την Πολ.Προστασία) της πλημμύρας να εγκαταλείψει με ασφάλεια την περιοχή; Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε μιλάμε πάλι για εγκληματικές αμέλειες.
Το 2ο ερώτημα είναι λοιπόν: Υπήρχαν πρωτόκολλα ασφαλείας από την εταιρεία και την Πολιτική Προστασία για την περιοχή και δεν λειτούργησαν;
Ερώτημα 30: Η κατασκευή του γεφυριού πρόσβασης, το καλοκαίρι του 2021 αναρωτιόμαστε αν έγινε κατόπιν υδραυλικής μελέτης ή απλά για να καλύψει την πρόσβαση των μηχανημάτων; Αν δεν έγινε υδραυλική μελέτη και κατασκευάστηκε αυθαίρετα τότε θα πρέπει να εξεταστεί ο ρόλος του στην συγκεκριμένη πλημμύρα. Λειτούργησε ως εμπόδιο στην ροή του νερού; Λειτούργησε ως εκτροπέας του νερού προς το εργοτάξιο και πιθανόν στο κουβούκλιο του άτυχου 52χρονου; Όλα αυτά θα πρέπει να εξεταστούν θεωρούμε.
Το 3ο ερώτημα είναι λοιπόν: Η κατασκευή του γεφυριού πρόσβασης, το καλοκαίρι του 2021 έγινε κατόπιν υδραυλικής μελέτης, με άδεια ή αυθαίρετα;
Θέσαμε τρία ερωτήματα, η απάντηση των οποίων είναι πολύ κρίσιμη για το τελευταίο μας ερώτημα:
Τον άτυχο 52χρονο τον σκότωσε τελικά ο χείμαρρος ή η εγκληματική αμέλεια κάποιων;
Δημήτρης Θεοδοσόπουλος
Αγρονόμος – Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ