Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις, τονίζει ο ρήτορας Αντισθένης, αναδεικνύοντας ταυτόγχρονα τη διαχρονική πρόκληση να ορίζουμε εξ αρχής τί είναι αυτό που συζητούμε, π.χ. τί είναι αγαθό.
Γράφει ο Αθανάσιος Ραφτόπουλος
Υπεύθυνος του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Δ.Δ.Ε. Β’ ΑΘΗΝΑΣ
Δημοσίευση: «η Αιτωλοακαρνανία» free press
Η πρό(σ)κληση αυτή αφορά, με αφορμή και την έναρξη του σχολικού έτους, στο να τολμήσουμε να προσδιορίσουμε ή και επαναδιαπραγματευτούμε όρους όπως τί είναι παιδεία, μόρφωση, αγωγή, εκπαίδευση, σχολείο. Δεν είναι ταυτόσημοι όροι αν και συγκλίνουν στη βασική των αποστολή, στον άνθρωπο ως πρόσωπο.
Σε αυτή τη διανοητική συχνά διελκυνστίνδα, «συνεισφέρουν» παράγοντες της σχολικής ζωής, η πολιτεία, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και κηδεμόνες και βεβαίως οι μαθητές και μαθήτριες. Στη σχολική καθημερινότητα «παιδεύουν» και «παιδεύονται» πολλοί! Μαθητές, μαθήτριες, εκπαιδευτικοί, γονείς. Συχνά χωρίς να κατανοούν το γιατί, το πόθεν και κυρίως τον προορισμό αυτής της πορείας.
Σύμπτωμα αυτής της παίδευσης είναι και μια βασική διαταραχή που απαντάται στο σχολείο, στην οικογένεια, στην καθημερινότητα (εξαιρούνται οι δικές σας!) και δεν είναι άλλη από τη «ψυχολογική κώφωση». Μας μιλούν και δεν ακούμε, τους μιλούμε και δεν μας ακούν!
Το ίδιο μήνυμα εκφέρει ο εκπαιδευτικός στους μαθητές, ο γονιός στα παιδιά του και διαπιστώνει ότι δεν γίνεται κατανοητός! Έτσι διαμορφώνεται συχνά το υπόβαθρο να προκαλούνται κρίσεις και συνακόλουθα συγκρούσεις σε όλο το φάσμα της ζωής! Πολλοί δυσανασχετούν, εκρύγνυνται, αποσύρονται, συμβιβάζονται κ.λ.π. Υπάρχουν ορισμένες δημοφιλείς απόψεις για τις συγκρούσεις και στο σχολείο.
Α. Οι συγκρούσεις είναι καταστροφικές και πρέπει να αποφεύγονται. Κι όμως καταστροφικές δεν είναι οι συγκρούσεις, αλλά οι λανθασμένες μέθοδοι χειρισμού των
Β. Οι συγκρούσεις είναι αποτέλεσμα παρεξηγήσεων και μπορούν να επιλυθούν μέσα από την ανταλλαγή πληροφοριών. Κι όμως δεν επαρκεί.
Γ. Οι συγκρούσεις αποτελούν ένδειξη κακής σχέσης. Κι όμως είναι αδύνατη η χρόνια συνύπαρξη με κάποιον χωρίς συγκρούσεις. Η συχνότητα , η διάρκεια και η ένταση αυτών υποδηλώνουν την ποιότητα της σχέσης
Δ. Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται έτσι, ώστε και να συντηρείται η σχέση και να ικανοποιούνται οι πρωταρχικές μας ανάγκες. Κι όμως η σύγκρουση είναι ένα φυσικό φαινόμενο.
Όλο αυτό το πλαίσιο επιβεβαιώνει αυτό που ισχυρίστηκε ο Ισοκράτης «Της παιδείας την μεν ρίζαν, πικράν, το δεν καρπόν γλυκύν». Πώς όμως θα γευθούν αυτή τη «γλυκύτητα ρωτούν πολλοί! Και κυρίως εκπαιδευτικοί και γονείς που έχουν αποκάμει, έχουν εξουθενωθεί από τις συνεχείς συγκρούσεις στην τάξη και στο σπίτι αντίστοιχα. Ύψιστης αξίας παραμένει διαχρονικά η ανάγκη διαμόρφωσης και συνεπούς τήρησης ενός πλαισίου ορίων στην καθημερινότητα.
Δύσκολο; Ναι. Αδύνατο; Όχι.
Ίσως βοηθήσουμε με μερικές σκέψεις στη διαμόρφωση ενός τέτοιου οδικού χάρτη.
Είναι βασικό:
– να προσεγγίσουμε τη σύγκρουση ως ευκαιρία
– να ακούσουμε με ενσυναίσθηση αυτόν που μας μιλά, μας επιτίθεται, δημιουργώντας τη δέσμευση για την αποτελεσματική επικοινωνία,
– να αναζητήσουμε τα κρυφά μηνύματα καθώς όταν επιλύουμε μια σύγκρουση, είναι σαν αν προσπαθούμε να αλλάξουμε το σχήμα ενός παγόβουνο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου δεν είναι ορατό,
– να εντοπίζουμε και επανατοποθετούμε συναισθήματα,
– να ξεχωρίζουμε ό,τι είναι σημαντικό από αυτό που στέκεται εμπόδιο
– να αξιοποιούμε τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία, να μην είμαστε με λόγια λόγια «προβλέψιμοι»
– να μαθαίνουμε από τις αναποτελεσματικές συμπεριφορές
– να λαμβάνουμε πρωτοβουλίες
– να είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στη διαπραγμάτευση
και κυρίως να λειτουργούμε προληπτικά.
Γι αυτό τα Σχολικά Συμβούλια (Σ.Σ) είναι άκρως απαραίτητο να λειτουργήσουν και πριν αυτή την έναρξη της χρονιάς. Το πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου είναι ανάγκη να επικαιροποιείται κάθε χρονιά.
Είναι ανάγκη να «συναντήσουμε» τον Άλλο όπως ορίζει ο Πλάτωνας, ως πρόσωπο και όχι ως προσωπείο! Πώς; Αρκεί οι ενήλικες να καταφάσκουμε μια διαρκή πορεία αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού με θετική ενίσχυση και σταθερό προσανατολισμό, με λίγα λόγια μια πορεία σαφώς οριοθετημένη. Μπορούμε; Ναι!
