Oι κίνδυνοι και τα… κέρδη από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας στη περιοχή μας.
Σε ένα απέραντο αιολικό πάρκο μετατρέπεται με φρενήρεις ρυθμούς η χώρα και κατά συνέπεια η Αιτωλοακαρνανία με τις γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες να δεσπόζουν στις κορυφές του νομού.
Η αιολική ενέργεια είναι από τις πλέον ανεπτυγμένες ανανεώσιμες πηγές και με συνεχώς αυξανόμενη συνεισφορά στην παραγωγή ενέργειας. Πρόκειται για μια «πράσινη επένδυση» η οποία αξιοποιεί έναν μη αναλώσιμο φυσικό πόρο δηλ. τον αέρα.
Τα αιολικά πάρκα με τις θεόρατες ανεμογεννήτριες τοποθετούνται σε περιοχές που διασφαλίζουν μεγάλη ταχύτητα ανέμου για μεγιστοποίηση την ενεργειακής απόδοσης.
Γενικά, τα αιολικά πάρκα δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον δεδομένου ότι δεν προκαλούν ρύπους και δεν δημιουργούν απόβλητα. Ωστόσο, σε αντίθεση με την παγκόσμια πρακτική της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών σε ομαλά εδάφη με χαμηλό υψόμετρο, στην Ελλάδα και δη την Αιτωλοακαρνανία παρατηρείται η τοποθέτηση αιολικών πάρκων σε μεγάλες και ψηλές κορυφές που προκαλούν ανεπανόρθωτη καταστροφή στο τοπίο, το οικοσύστημα, τη χλωρίδα και την πανίδα. Εκτός αυτού, σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε περιοχές χαρακτηρισμένες ως «καταφύγια άγριας ζωής» και σε απόσταση αναπνοής από προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Νatura 2000 όπου δημιουργούν ζημιογόνες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.
Για τους λόγους αυτούς, τα αιολικά πάρκα δεν είναι ευρέως αποδεκτά και οι αντιδράσεις στους τοπικούς πληθυσμούς είναι έντονες, καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και τα συνοδευτικά έργα όπως διανοίξεις δρόμων και πολλά χιλιόμετρα καλωδιώσεων δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στο οικοσύστημα.
Από την άλλη, η αίσθηση της επένδυσης κορυφαίων ιδιωτικών εταιρειών δημιουργούν μια προσμονή για κέρδος στις τοπικές κοινωνίες. Τα αντισταθμιστικά οφέλη στους ΟΤΑ, οι θέσεις εργασίας και κάποια κοινωφελή έργα, όπως κοινοτικοί δρόμοι κ.α., από τους επενδυτές δημιουργούν ένα αισιόδοξο κλίμα για τη περιοχή.
Τα… κέρδη
Η συνεισφορά των αιολικών πάρκων στα τοπικά εισοδήματα και τα έσοδα των ΟΤΑ, στα όρια των οποίων βρίσκονται εγκατεστημένα, κάθε άλλο παρά αμελητέα μπορεί να θεωρηθούν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ΟΤΑ εισπράττουν ετησίως ειδικό τέλος ΑΠΕ, ποσοστό 1,7% (3% παλιότερα) επί των ακαθάριστων εσόδων των παραγωγών από την πώληση της ενέργειας, με τη μορφή τέλους.
Δηλαδή, το εισόδημα των ΟΤΑ, από μια ενδεικτική εγκατεστημένη ισχύ των 10MW, με ετήσιο τζίρο περίπου 2.000.000€, ανέρχεται σε 34.000€.
Επίσης, σε αρκετούς δήμους αποδίδεται άλλο 1% στους οικιακούς καταναλωτές η οποία λαμβάνεται με μορφή πίστωσης των λογαριασμών της ΔΕΗ που διαμένουν στα χωριά κοντά στα αιολικά πάρκα.
Επιπροσθέτως, πέραν των διαφόρων βελτιώσεων του οδικού και ηλεκτρικού δικτύου, που είναι απαραίτητες για τη μεταφορά των ανεμογεννητριών στον τόπο εγκατάστασης και τη διασύνδεση και τροφοδοσία του δικτύου, οι επενδυτές συνηθίζουν να παρέχουν στον τοπικό πληθυσμό μια σειρά από κοινωφελή έργα, όπως σχολεία, πάρκα, δρόμοι και άλλα.
Τέλος, διάφορα έσοδα μπορούν να προκύψουν για τον τοπικό πληθυσμό και τις τοπικές επιχειρήσεις στην περίπτωση που οι αιολικές εγκαταστάσεις αποτελέσουν πηγή προσέλκυσης εκπαιδευτικού τουρισμού ή οικοτουρισμού.
Θέσεις εργασίας
Όπως προκύπτει από απολογιστικά στοιχεία των εν λειτουργία αιολικών πάρκων, για συνολική εγκατεστημένη ισχύ 10MW απαιτούνται 120 ανθρωπομήνες απασχόλησης, κατά τη φάση της κατασκευής, εκ των οποίων 30-40% καλύπτεται από το τοπικό εργατικό δυναμικό, ενώ κατά τη φάση της λειτουργίας, απαιτούνται 3-5 μόνιμοι εργαζόμενοι, το σύνολο των οποίων προέρχεται, συνήθως, από το τοπικό δυναμικό.
Περιβαλλοντικό όφελος!
Κι όμως υπάρχει περιβαλλοντικό όφελος, καθώς οι αιολικές εγκαταστάσεις συνολικής ισχύος 50 MW, είναι ικανές να αποτρέψουν, σε ετήσια βάση, την έκλυση 128.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα, 2.300 τόνων διοξειδίου του θείου, 180 τόνων οξειδίων του αζώτου και 120 τόνων αιωρούμενων σωματιδίων.
Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις
Η τοποθέτηση αιολικών πάρκων σε ψηλά σημεία βουνών προκαλεί ανεπανόρθωτη καταστροφή στο τοπίο, το οικοσύστημα, τη χλωρίδα και την πανίδα.
Με την τοποθέτηση των γιγαντιαίων ανεμογεννητριών, ύψους πάνω από 100 μέτρα, καταστρέφεται ένα μεγάλο κομμάτι των πυκνών δασών (για τη διάνοιξη δρόμων), αφανίζονται βοσκοτόπια και πολλά είδη πτηνών.
Συγκεκριμένα, τα πουλιά προσκρούουν στις πτέρυγες ή στον κορμό των ανεμογεννητριών ή στις σχετιζόμενες υποδομές, όπως υπερυψωμένα καλώδια.
Συν τοις άλλοις, δημιουργείται κίνδυνος κατολίσθησης και το κυριότερο κίνδυνος για τις πηγές μας. Επιπλέον, περιφράζουν περιοχές και απαγορεύουν την πρόσβαση σε όλους μας.
Αντιδράσεις
Σε αρκετές περιπτώσεις οι κάτοικοι «πάγωσαν» με ισχυρές κινητοποιήσεις την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις παρθένες κορυφές των βουνών. Οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας έχει αποτρέψει τις «πράσινες επενδύσεις» καθώς αντιστέκονται στην οικολογική καταστροφή.
Στη δική μας περίπτωση, σε ισχυρές αντιστάσεις προέβησαν οι κάτοικοι ορεινών χωριών του Βάλτου, για το «σαφάρι» των ανεμογεννητριών στις κορυφογραμμές των βουνών. Ακόμη, στη Ναύπακτο δημιουργήθηκε θέμα για τις εγκαταστάσεις σε κορυφές της ορεινής Ναυπακτίας που ωστόσο «φυτρώνουν» σα μανιτάρια χρόνο με το χρόνο. Τέλος, στο Παναιτωλικό υπάρχει μια κινητοποίηση για τη αδειοδότηση νέων αιολικών πάρκων σε όλο το μήκος της οροσειράς από βορρά προς νότο που είναι εντεταγμένη στο δίκτυο Natura 2000.
Αγώνας δρόμου με σαφάρι ανεμογεννητριών
Σύμφωνα με εκτιμήσεις από την Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) ο εθνικός στόχος της συμμετοχής των Α.Π.Ε. στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2020 δεν θα επιτευχθεί, «παρά μόνο εάν συμβεί ένα θαύμα».
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει, για την τριετία 2018-2020 χρειάζονται πάνω από 3.700 MW νέων Α.Π.Ε., μέγεθος που φαίνεται ότι δεν είναι πλέον εφικτό ενώ για να μη χαθεί και ο στόχος του 2030 απαιτείται σημαντική προσπάθεια για έγκαιρο και αποτελεσματικό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα, με έμφαση στις μεγάλες επενδύσεις παράλληλα με την προώθηση μικρότερων – τοπικών πρωτοβουλιών.
Πάντως, το 2017 μπορεί να θεωρηθεί ως «έτος αιολικής ενέργειας» στην Ελλάδα αφού με διαδικασίες εξπρές προστέθηκαν 282MW στο αιολικό δυναμικό της χώρας.
Μήλον της έριδος η Αιτωλοακαρνανία
Από τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και μπαίνοντας στο νομό Αιτωλοακαρνανίας μπορεί να αντικρίσει κανείς τις θεόρατες ανεμογεννήτριες που έχουν εγκατασταθεί για τα καλά στα υψηλότερα σημεία του νομού. Ήδη η Στερεά Ελλάδα παραμένει στην κορυφή των αιολικών εγκαταστάσεων με 877,85 MW (33,1%), ενώ στην Αιτωλοακαρνανία παρατηρούμε μια ραγδαία ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας με αρκετά αιολικά πάρκα κατά τόπους. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Παλιοβούνα, Αντίρριο: Στις αρχές του 2017 τοποθετήθηκε η πρώτη ανεμογεννήτρια στην κορυφή της Παλιοβούνας από την εταιρεία «Vatorra». Πλέον, 16 ανεμογεννήτριες καλωσορίζουν τον επισκέπτη καθώς έρχεται από την Πελοπόννησο.
Πεταλάς, Αμφιλοχία: Περιλαμβάνει 24 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 48MW συμφερόντων του ομίλου Μυτιληναίος.
Αμφιλοχία: Ένα αιολικό πάρκο στις θέσεις «Βελανιδιά», «Ζαφήρη» και «Πηγαδούλα» στα όρια των δήμων Αμφιλοχίας και Ακτίου-Βόνιτσας διαθέτει η εταιρεία «ΓΚΑΜΕΣΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.» συνολικής ισχύος 16 MW. Πλησιέστεροι στον αιολικό σταθμό οικισμοί είναι ο Στάνος στα 1225m και η Κατούνα στα 2560m, ενώ η πόλη της Αμφιλοχίας απέχει πάνω από 5Km από την πλησιέστερη ανεμογεννήτρια.
Αυλάκι, Βάλτος: Περιλαμβάνει 16 ανεμογεννήτριες στον χώρο δύο γειτονικών αιολικών έργων στο Αυλάκι γενικής ισχύος 40 MW, έργο που ανέλαβε η Γερμανική κατασκευάστρια ανεμογεννητριών, Nordex.
Ριγάνι, Ορεινή Ναυπακτία: Από το 2008 δεσπόζουν στο υψηλότερο σημείο της περιοχής 12 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 48MW.
Βομβοκού, Ορεινή Ναυπακτία: Πρόκειται για μια επένδυση με 12 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 24MW.
Σκοπιά, Ναύπακτος: Η επένδυση της «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.». αφορά 8 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 20MW που βρίσκονται στη περιοχή από τις αρχές του 2011.
Μακρυνόρος, Ορεινή Ναυπακτία: Περιλαμβάνει 20 ανεμογεννήτριες, με συνολική ισχύς 40MW , συμφερόντων του ομίλου Μυτηλιναίος. Η θέση χωροθέτησης του έργου εντοπίζεται στα σύνορα των ∆.Ε. Πυλλήνης και Αποδοτίας της περιοχής της Ορεινής Ναυπακτίας.
Μπούμστος, Ξηρόμερο: Η εγκατάσταση αιολικού σταθμού συμφερόντων της εταιρείας «VENERGIA Ενεργειακή Α.Ε.» είναι συνολικής ισχύος 16 MW.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα με θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στη τοπική κοινωνία. Όπως και να ‘χει τα αιολικά πάρκα και οι ανεμογεννήτριες βρίσκονται πλέον στο κατώφλι μας και συγκεκριμένα στις κορυφές των βουνών μας που δεν θα είναι ποτέ ξανά όπως πριν…
Δημοσίευμα στην εφημερίδα «η Αιτωλοακαρνανία»
Τεύχος 2 | Ιούλιος – Αύγουστος 2018
