Loading...

Γλώσσα, ευφημισμοί και εξουσία


Μοιραστείτε το άρθρο...

Όλα ξεκινούν και καταλήγουν στη γλώσσα. Οι λέξεις προσδιορίζουν την αλήθεια, δεν είναι κενές περιεχομένου, είναι φορείς ιδεών, κινητοποιούν.

Γράφει ο Χριστόφορος Τριάντης *

Συνεπώς, η γλώσσα με την οποία οι άνθρωποι επικοινωνούν, αγαπούν, ερωτεύονται, απελπίζονται, λυπούνται, χαίρονται, αγωνίζονται, πολιτεύονται, καθρεφτίζει – πρώτιστα – τον τρόπο που σκέφτονται. Επίσης και τον τρόπο που οι πολιτικές ελίτ προσπαθούν να εξεγείρουν, να γοητεύσουν, να κερδίσουν νου και καρδιές, να τρομοκρατήσουν, να φοβίσουν και να υποτάξουν.

Παρακολουθώντας (ιστορικά) την ισχύ του γλωσσικού κώδικα, ιδιαίτερα στον χώρο της πολιτικής, φαίνεται -ευδιάκριτα- ότι η εκάστοτε εξουσία προσπαθεί να περάσει το μήνυμα τής κυριαρχίας και της υποταγής στηριζόμενη στις λέξεις.

Χαρακτηριστικές οι δηλώσεις των Γάλλων βασιλέων Λουδοβίκου ΙΔ’ «Το κράτος είμαι εγώ» και του διαδόχου του Λουδοβίκου ΙΕ΄«μετά από εμένα το χάος». Ήθελαν να τονίσουν την «ελέω θεού» παρουσία τους, ως πρωταρχικό στοιχείο της εξουσίας τους και να εξασφαλίσουν την υπακοή αριστοκρατών και εξαθλιωμένων. Καθόρισαν έτσι, με γνώμονα τη γλώσσα τα όρια της δύναμής τους. Παράλληλα, προετοίμασαν εκόντες-άκοντες τη βίαιη ανατροπή, όχι μόνο του οικοδομήματος τους, αλλά και της μισητής κοσμοθεωρίας τους. Μετά από λίγα χρόνια οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι επαναστάτες πλούτισαν το παγκόσμιο λεξιλόγιο με πρωτόφαντες έννοιες: σύνταγμα, ιδιοκτησία, ισότητα, ανεξιθρησκία, φιλελευθερισμός.

Εκεί όμως, που η κυρίαρχη πολιτική ομάδα έδωσε έναν πραγματικό αγώνα να αλλοιώσει τον Λόγο και τη γλώσσα ήταν στη ναζιστική Γερμανία. Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία δημιουργείται «υπουργείο Προπαγάνδας» (επίσημη ονομασία) από τον πανεπιστημιακό καθηγητή (και δεξί χέρι του Χίτλερ), Γιόζεφ Γκαίμπελς. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του «απογείωσαν» τις λέξεις. Καθιέρωσαν ως επίσημη κυβερνητική γραμμή τη λενινιστική ρήση «αν ένα ψέμα επαναλαμβάνεται για μεγάλο διάστημα, γίνεται στο τέλος αλήθεια».

Προχώρησαν στη μεταμφίεση των λέξεων, για να προβάλουν το ψεύδος ως αλήθεια και έτσι να τρομοκρατήσουν τους λαούς. Τότε ήταν που εμφανίστηκε ο όρος: Νέα Τάξη Πραγμάτων. Στο Άουσβιτς είχαν τοποθετήσει την επιγραφή «Η εργασία απελευθερώνει». Και την οργάνωση που ήλεγχε εκατομμύρια Γερμανών εργατών, την είχαν ονομάσει «Δύναμη δια της χαράς». Στα εργοστάσια και στις επιχειρήσεις υπήρχε το σύνθημα «Η ομορφιά της εργασίας». Βέβαια, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Γκεστάπο, συνεχιζόταν – απρόσκοπτα- η παραγωγή πολεμικών μηχανών για τα στρατεύματα του Ράιχ. Οι αντιστασιακοί στις κατεχόμενες χώρες κατηγορούνταν από Κουίσλιγκς και Γκαουλάιτερ, ως αναρχικοί και συμμορίτες, αιμοσταγείς κι άθεοι μπολσεβίκοι.

«Όποιος δεν ξέρει τις λέξεις, ποτέ δεν θα γνωρίσει τους ανθρώπους»
Κομφούκιος

Μήπως οι Αμερικανοί δεν έκαναν την προπαγάνδα επιστήμη, ντύνοντας με βαρύγδουπες λέξεις τις ιμπεριαλιστικές επιχειρήσεις τους. Προέταξαν το σύνθημα «αγωνιζόμαστε για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Η γλώσσα είναι αυτή που κυριαρχεί σε κάθε λεπτομέρεια της ζωής, καθετί ξεχωριστό απαιτεί και μια γλώσσα ξεχωριστή, για να μη χαθεί. Γι’ αυτό και οι κυβερνώντες με τη βοήθεια επικοινωνιολόγων και των ΜΜΕ χρησιμοποιούν τις λέξεις, για να δημιουργούν ελπίδα (αληθινή ή ψεύτικη ), κινηματική διαδικασία, τρόμο και φοβικά σύνδρομα (τις περισσότερες φορές). Η σημειολογία της γλώσσας καθορίζει και την αποδοχή ή μη των ιδεολογιών, αλλά και των πάσης φύσεως τηλειδεολογημάτων. Τρομάζει κανείς, όταν αναλογίζεται πόσα πράγματα μπορούν να φτιαχτούν και να γκρεμιστούν με τις λέξεις. Πασχίζουν, λοιπόν, οι μηχανισμοί της εξουσίας να αλλάξουν την πορεία των λαών, να αλλάξουν τη φορά των γεγονότων και της ιστορίας, κονιορτοποιώντας πρώτα τον λόγο και κατόπιν εφευρίσκοντας πλήθος ευφημισμών.

Αναμφισβήτητα τον ευφημισμό δεν τον προσεγγίζουν ως σχήμα λόγου, τον επιλέγουν ως κίνηση ουσίας, γιατί έχουν στόχο να «αποσχηματοποιήσουν» την αλήθεια. Επιθυμούν να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον, όπου οι άνθρωποι θα πιστεύουν μόνο ό,τι προέρχεται από τους ισχυρούς. Οι πρώτοι διδάξαντες ήταν οι φασίστες ηγέτες του 20ου αιώνα. Ο Χίτλερ είχε ονοματίσει το κόμμα του κατά το ήμισυ σοσιαλιστικό και εργατικό, ενώ ο Μουσολίνι στην τελευταία απόπειρα (το 1944) να επανέλθει στα πράγματα έφτιαξε ένα κρατικό μόρφωμα με τον τίτλο «Ιταλική Σοσιαλιστική Δημοκρατία».

Έτσι και σήμερα, η ψευτιά των δυνατών ντύνεται με τον μανδύα των «ενάρετων» λέξεων. Με περίσσια υποκρισία, η άγρια φορολογία τιτλοφορείται αλληλεγγύη, η περικοπή μισθών και συντάξεων δημοσιονομική πειθαρχία , και το ξεπούλημα της δημόσιας περιούσιας, μεταρρυθμιστική αλλαγή. Εμφανίστηκε πριν λίγα χρόνια και το ιδεολογικό σύνθημα «των αντιεξουσιαστών στην εξουσία». Προφανώς οι τότε κυβερνώντες επιθυμούσαν να προσδώσουν μια νέα διάσταση στη διακυβέρνησή τους, θα ήταν αδιάφθορη και αναγεννημένη, σε σχέση με άλλες κυβερνήσεις, του παρελθόντος. Εθελοτυφλούσαν, μη αποδεχόμενοι τη διαχρονική διαπίστωση: πως η εξουσία γεννά διαφθορά, επειδή την υπηρετούν άνθρωποι με εμφανείς ανεπάρκειες και με ανύπαρκτη πνευματικότητα.

Οι περισσότεροι πολίτες αποδέχονται οτιδήποτε εκπορεύεται από τους προύχοντες, γιατί έπαψαν – πλέον – να θεωρούν το δημόσιο και το συλλογικό σπουδαιότερα του ιδιωτικού. Η πνευματική κοινότητα βολεύεται με τις επιχορηγήσεις, ενώ οι κρατικοδίαιτοι διανοούμενοι επιδοκιμάζουν τους νεολογισμούς και το κυνισμό των καθεστωτικών, χωρίς να αισθάνονται κάποια ντροπή.

Αυτά είναι τα στηρίγματα που «συντρέχουν» τους ισχυρούς. Τώρα έχουν εντατικοποιήσει τις ενέργειές τους, προκειμένου να αποδομήσουν ό,τι έχει απομένει αυθεντικό και να συκοφαντήσουν όποιον (συλλογικά και ατομικά ) αντιδρά κι εξεγείρεται. Αφαιρούνται σημαίνουσες έννοιες από τον λόγο των ελίτ όπως: πατρίδα, καθήκον, κοινωνία, πίστη και προστίθενται άλλες όπως: παγκοσμιοποίηση, πολυπολιτισμικότητα, ΔΝΤ, μνημόνιο, αξιολογήσεις, ελλείμματα, μεταρρυθμίσεις, φορολογίες, τζιχαντισμός, τρομοκρατία.

Προωθείται ένα σύστημα εξουσίας, το οποίο είναι τόσο αντιφατικό και άγλωσσο, όσο αντιφατικοί και άγλωσσοι είναι και αυτοί που το υπηρετούν. Ο πολίτης έφτασε να θεωρεί ότι η εξαθλίωση και η περιθωριοποίηση των πολλών δεν τον αφορά. Ο ίδιος δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ποιο είναι το αληθινό μήνυμα των καιρών και γι’ αυτό αποδέχεται την προστυχιά και τη χυδαιότητα, εύκολα.

_______________________________________________________________________

* Ο Χριστόφορος Τριάντης υπηρετεί στη δημόσια εκπαίδευση από το 1998 και η καταγωγή του είναι από την Μαχαιρά Ξηρομέρου.





Μοιραστείτε το άρθρο...
Ετικέτες: # # # # # #

Newsroom

Σκοπός μας είναι η προβολή και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς, του περιβαλλοντικού πλούτου καθώς και της πολιτιστικής και πολιτισμικής παράδοσής μας. Στόχος μας είναι η ενημέρωση των επισκεπτών και η έμπρακτη συμβολή ούτως ώστε ο νομός Αιτωλοακαρνανίας να γίνει ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
iAitoloakarnania.gr

Φανταστικά τοπία, σπουδαία ιστορία, υπέροχοι άνθρωποι!