Loading...

Γνωρίστε τον καταπράσινο Πέρκο Ναυπακτίας


Μοιραστείτε το άρθρο...

Οι ομορφιές του χωριού, η ιστορία του και όλα όσα θα σας δελεάσουν να κάνετε μια βόλτα στο αμφιθεατρικό χωριουδάκι της ορεινής Ναυπακτίας.

Το γραφικό χωριό Πέρκος είναι χτισμένο αμφιθεατρικά, μέσα σε καταπράσινο τοπίο, κάτω από την πυκνοδασωμένη -ποικίλης βλάστησης- ανατολική πλαγιά του βουνού Ψώριαρη» (υψ.1404). Ο ξεροπόταμος Κάκαβος, ανατολικά του χωριού, σχηματίζει βαθύσκια εντυπωσιακή ρεματιά και χωρίζει τον Πέρκο από το χωριό Περίστα, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι και ανατολικά.

Τα δύο χωριά έχουν πολλές συγγενικές και φιλικές σχέσεις και κοινούς δεσμούς, ανταλλάσσουν επισκέψεις και συμμετέχουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις, εορτές, γάμους, πανηγύρια κλπ.

Στο κέντρo του χωριού υπάρχει μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία που σκεπάζεται από αιωνόβια δέντρα -μια μεγάλη επιβλητική ιτιά και πολλά πελώρια πλατάνια- που τη στολίζουν και χαρίζουν τη δροσιά τους θερινούς μήνες.

Βόρεια της πλατείας είναι ο ενοριακός Ναός του Αγίου Νικολάου, ρυθμού Βασιλικής, δίκλιτος, με σπουδαίες βυζαντινές εικόνες, ανώνυμου ζωγράφου (18ου αιώνα και παλαιότερα) με το παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπου.

Δυτικά βρίσκεται το Κοινοτικό Κτήριο του Πέρκου. Στο ισόγειο του Κτηρίου στεγάζεται Παντοπωλείο-Καφενείο και στον όροφο το Αγροτικό Ιατρείο και ο Ξενώνας με δύο δωμάτια και βοηθητικούς χώρους. Στον όροφο στεγαζόταν παλαιότερα και το Κοινοτικό Γραφείο Πέρκου.

Η πλατεία κοσμείται από το μνημείο των πεσόντων και την προτομή του στρατηγού Θανασούλα Στράγγου.

Ο οικισμός αναπτύχθηκε σε τρεις μαχαλάδες, όσες και οι πηγές ύδρευσης:

  • Ο Επάνω Μαχαλάς με πηγή ύδρευσης τη Βρυσούλα,
  • ο Κάτω Μαχαλάς, με πηγή ύδρευσης την Κάτω Βρύση και
  • το Κέντρο με πηγή ύδρευσης την Κοντέικη βρύση.

Στο χωριό υπάρχουν ακόμα οι εξής πηγές:

– Tης Κεχρινιάς, που βρίσκεται πιο ψηλά κι νότια, στο δρόμο προς την Περίστα, με δροσερό, εύγευστο, κατάλληλο προς πόση νερό, Από την πηγή αυτή υδρεύεται τα τελευταία χρόνια το χωριό.

– Της Σκλήμνας, που βρίκεται στο δρόμο προς Θέρμο, όπου υπάρχει και σχετική βρύση για να δροσίζονται οι διαβάτες και να εξυπηρετούνται οι κτηνοτρόφοι της περιοχής. Η πηγή αυτή τελευταία εξωραϊστηκε από το Δασαρχείο Ναυπάκτου.

– Οι πηγές στα Κάτω Αμπέλια και στην Τσελικούκου για πότισμα των χωραφιών και των κήπων.

Ονομασία

Ο Πέρκος, το χωριό με το αρχαίο ελληνικό όνομα, πρέπει να κατοικείται, όπως και πολλά άλλα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας, από τα βυζαντινά χρόνια και να είναι συνέχεια της οίκησης από την αρχαιότητα.

Είναι γεγονός ότι η ονομασία πολλών χωριών άλλαξε κατά τη διαδρομή της Ιστορίας τους και ειδικά στις Κοινότητες των Κραβάρων με τις σλαβικές τοπωνυμίες υπήρξαν πάρα πολλές αλλαγές που μπορεί να δημιουργούν σύγχυση, γεγονός πιθανόν που οφείλεται στην ύπαρξη πολλών οικισμών γύρω από κάθε χωριό που στη συνέχεια ή εξαφανίσθηκαν ή συνενώθηκαν με το χωριό-μητρόπολη χάνοντας έτσι στο βάθος των χρόνων την ονομασία τους.

Ετυμολογία της λέξης «Πέρκος»

1) Το τοπωνύμιο να προήλθε από το ψάρι του γλυκού νερού Πέρκα. Στην περιοχή ο ποταμός Εύηνος διασχίζει τα ΒΔ όρια του χωριού, αλλά τέτοιου είδους ψάρια δε φημίζεται να έχει.

2) Στο Λεξικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας του Ιωαν. Σταματάκου για το όνομα Πέρκος δίνεται η εξής ερμηνεία: Πέρκος, η , ον =Περκνός, ή, όν σκοτεινόχρωμος, υπομέλας ο αρχίζων να αποκτά μέλαν (μαύρο) χρώμα (κυρίως. επί σταφυλών αρχομένων να ωριμάζουν).
Πέρκος, από το αρχαίο ρήμα περκάζω, γίνομαι μαύρος, μαυρίζω.

3) Στο χωριό, κυρίως δυτικά, υπάρχουν πολλές πλακολιθιές και πετρώματα σταχτόμαυρα και ενδεχομένως από το χρώμα αυτών να πήρε το τοπωνύμιο το όνομά του.

4) Στο χωριό υπάρχει μια τοποθεσία με το όνομα «Κάτω Αμπέλια», όπου παλαιότερα καλλιεργούνταν συστηματικά αμπελώνες, με κλήματα ποικιλίας κυρίως μαύρα σταφύλια, που έβγαζαν το ονομαστό Περκιώτικο μαυροκόκκινο κρασί, με το οποίο εφοδιάζονταν τα γύρω χωριά, αλλά και η περιοχή του Θέρμου και της Μακρυνείας. Ενδεχομένως από τα πολλά μαύρα σταφύλια που παρήγαγε ο τόπος να πήρε το όνομά του το τοπωνύμιο Πέρκος.

Η λέξη Πέρκος είναι αρχαία και αναφέρεται με όλες τις σημασίες της στο λεξικό του Σταματάκου. Κυρίως σημαίνει το σκοτεινόχρωμο. Το ρήμα περκάζω σημαίνει αρχίζω να μαυρίζω. Επίσης, πέρκος και περκόπτερος ονομαζόταν και κάποιο είδος αετού. Έπειτα, υπάρχει και η πέρκη το γνωστό το γνωστό ψάρι που ονομάζεται και πέρκα για το σκοτεινό της χρώμα Σε κάποια στιγμή της ιστορίας του ο Πέρκος ονομάσθηκε και Πέρκη.

Ιστορικά ντοκουμέντα για τον Πέρκο

Με οδηγό τα Οθωμανικά κατάστιχα και το κατάστιχο του Πουκεβίλ βρίσκουμε για τον Πέρκο και τους κατοίκους του τα εξής στοιχεία:

1) Στο 1ο κατάστιχο που χρονολογείται το 1455/1456, δηλαδή δύο-τρία χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινοπόλεως το 1453, και στο λήμμα Pirtukos, που κατά πάσα πιθανότητα υποδηλώνει το όνομα Πέρκος, φαίνεται ότι ο οικισμός κατοικείται από 5 νοικοκυριά (πατεροφαμίλιες), 1 άγαμο και 0 χήρες.
Επομένως η μετοίκηση στον οικισμό αυτόν πρέπει να είχε γίνει πολλά χρόνια, πριν το 1455.

2) Στο 3ο κατάστιχο που χρονολογείται 1550/1600, στο λήμμα Pirtukos-Prirtug, που επίσης πιθανολογείται ότι αναφέρεται στο όνομα Πέρκος, φαίνεται ότι κατοικείται από 10 νοικοκυριά (πατεροφαμίλιες), 0 άγαμους και 2 χήρες.

3) Στο κατάστιχο του Πουκεβίλ, που χρονολογείται πριν από το 1815, στο λήμμα Berkos, που αναφέρεται καθαρά στο όνομα Πέρκος, φαίνεται ότι κατοικείται από 50 οικογένειες.

4) Στο γαλλόφωνο σύγγραμμα της Ε.Μπαλτά σχετικά με την ελληνική οικονομία μετα την άλωση της Κωνσταντινούπολης αναφέρεται στη φορολογία που επέβαλε ο Σουλτάνος στα οινοπαραγωγικά χωριά των Κραβάρων μεταξύ των οποίων ήταν και ο Πέρκος, αναφερόμενος ως Pirtukos.

5) Από το τούρκικο κατάστιχο βεβαιωνόμαστε ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν τα παρακάτω χωριά: Αμόρανη (Καταφύγιο), Ανδρίβιστα (Κεντρική), Κάτω Λομποτινά (Κάτω Χώρα), Αράχοβα, Μερτάτοβα (Αρτοτίβα; Αχλαδόκαστρο), Πεντινάνι (Πόδος;), Πιρτούκος (Πέρκος;), Βετολίστα (Τερψιθέα), Πετρίτσα(;), Βιλοχάνι(;), Βίλκα (Δέλγα;-Γαύρος), Περίστα, Σίμου, Πλάτανος, Απάνω Αβόρανη (Λιβαδάκι).

Από ένα άλλο Τουρκοβενέτικο έγγραφο μαθαίνουμε ότι στα 1481 υπήρχαν: Κάστρο Βρομιάριν (Βρόμιαρη-Καστράκι), Ζιλιτζά (Ζηλίστα-Κυδωνιά), Αχιλλία(;). Τα παραπάνω έγγραφα είναι από τις αρχαιότερες γνωστές ιστορικές μαρτυρίες της εποχής της Τουρκοκρατίας που αφορούν την επαρχία μας.

6) Στο ΦΕΚ 19 του 1835 επι βασιλείας Οθωνα γίνεται στην ελεύθερη τότε Ελλάδα, η πρώτη απογραφή πληθυσμού και οικογενειών. Η απογραφή αυτή είχε πολλές περιπέτειες τα στοιχεία ωστόσο αυτής της απογραφής είναι αποκαλυπτικά για πολλά ιστορικά στοιχεία της εποχής εκείνης. Παραθέτουμε αυτά τα στοιχεία που σχετίζονται με τα γειτονικά μας χωριά η τοπωνύμια. Ο πρώτος αριθμός αφορά τον πληθυσμό και ο δεύτερος τον αριθμό των οικογενειών.

Δήμος Προσχίου (2.597 κάτ. – 530 οικ.)
Πρόσχιον (Πλάτανος) (787 κάτ. – 160 οικ.)
Βονώρτα (191 κάτ. – 37 οικ.)
Χώμερη (192 κάτ. – 37 οικ.)
Μπέρκος (239 κάτ. – 49 οικ.)
Μπέριστα (306 κάτ. – 59 οικ.)
Αρτοτίβα (56 κάτ. – 12 οικ.)
Σέλπιτζα (30 κάτ. – 6 οικ.)
Κόνισκα (762 κάτ. – 162 οικ.)
Ζέρπιτζα (34 κάτ. – 8 οικ.)

ΦΕΚ του 1835

Όπως παρατηρούμε από την καταχώρηση των τοπωνυμίων στην εποχή του όθωνα όλες σχεδόν οι περιγραφές των χωριών προσιδιάζουν με τις σημερινές ονομασίες τους παραλλαγμένες ως προς τη γραφή τους που ήταν και συνάρτηση της ντοπιολαλιάς της εποχής εκείνης, γεγονός που δεν πρέπει να μας διαφεύγει.

Αν η ονομασία του Πέρκος σε “Μπέρκος” έλκει την καταγωγή του απο την οικογένεια του Ηπειρώτη Μπέρκου, τότε γιατί η Περίστα ονομάζεται “Μπέριστα”; Μήπως η προσθήκη του γράμματος Μ μπροστά από το Π αποτελούσε ένα γλωσσικό ιδιωματισμό της εποχής εκείνης και τίποτε παραπάνω;

7) Στο ΦΕΚ 66 του 1836 συνενώνονται οι Δήμοι Προσχίου (που ανήκε ο Πέρκος) και Αποδοτίας σε ένα Δήμο χωρίς να αναφέρεται πουθενά το χωριό μας (υπάρχουν χωριά με το όνομα Τάρισβα, Μπέλισα, Μπερίσα, Μπέρασι).

8) Με το ΦΕΚ 261 του 1912 η Ελληνική Πολιτεία θέλοντας να δώσει ελληνικές τοπωνυμίες στα περισσότερα χωριά – κοινότητες και με σκοπό να εντάξει οικισμούς σε αυτές αναδιατάσσει και ανακατανέμει όλη την Ελληνική Επικράτεια σε νέες κοινότητες.

Στο ΦΕΚ αυτό το χωριό μας αναγνωρίζεται ως «ιδία κοινότητα ως έχουσα υπέρ τους 300 κατοίκους και σχολείον στοιχειώδους εκπαιδεύσεως» με το όνομα Πέρκη.

9) Στη διαδικτυακή πύλη της ΕΕΤΑΑ αναφέρεται στις διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ:

Α) Δ. Προσχίου Ν. Ακαρνανίας και Αιτωλίας

ΦΕΚ 19Α – 07/12/1835
Ο οικισμός Μπέρκος προσαρτάται στο δήμο Προσχίου
ΦΕΚ 261Α/31-8-1912
Το όνομα του οικισμού Μπέρκος του δήμου διορθώνεται σε Πέρκη.

Β) Κοινότητα Πέρκης η Πέρκου Ν. Ακαρνανίας και Αιτωλίας

ΦΕΚ 261Α/31-8-1912
*Σύσταση της κοινότητας με την απόσπαση του οικισμού Πέρκη από το Δήμο Προσχίου και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας.

16/10/1940
* Το όνομα του οικισμού Πέρκη της κοινότητας διορθώνεται σε Πέρκος.
* Το όνομα της κοινότητας διορθώνεται σε κοινότητα Πέρκου.

10) Στην επίσημη απογραφή που έγινε το 1920 η Στατιστική Υπηρεσία, μας αναφέρει ως Κοινότητα Πέρκης με πληθυσμό 347 κατοίκους (111 άρρενες και 236 θήλεις)

11) Ο εκ Πλατάνου μέγας Ελληνοδιδάσκαλος Σ. Κωτσόπουλος στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1924 με τίτλο “Ναυπακτία” στο αφιέρωμα στο χωριό μας , μας αναφέρει ως Πέρκος.

Oι Εκκλησίες και τα εξωκλήσια του Πέρκου

Ο Αγιος Νικόλαος

Eιναι ο πολιούχος του χωριού, χτισμένος στην άκρη της ευρύχωρης πλατείας, κτίσμα του 18ου αιώνα (γύρω στο 1770), κολλητά σε παλαιό κτίσμα του μοναστηριού του Αγίου Χαραλάμπου που υπήρχε στο χωριό. Η Τράπεζα του φέρει λείψανα του Αγίου Χαραλάμπους.

Η Αγία Παρασκευή

Βρίσκεται εξω απο το χωριό με το ιερό αλλά και θέση ως προς τη θέα προς την Περίστα, απο όπου ανατέλλει ο ήλιος. Κι αυτό γιατί είναι η εκκλησία του νεκροταφείου όπου αναπαύονται οι χωριανοί. Το μαρτυρούν άλλωστε και τα πανύψηλα κυπαρίσια. Πρέπει να χτίστηκε μαζί με το νεκροταφείο, γύρω στο 1920 και διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Να σημειώσουμε οτι πριν το νεκροταφείο βρίσκόταν μέσα στο χωριό ακριβώς πίσω απο την εκκλησιά του Αη Νικόλα.

Η Παναγία (Η Πανά)

Ανακατασκευασμένο ναύδριο στη θέση παλιού που είχε χτιστεί στα χρόνια της ύστερης Τουρκοκρατίας. Ο νέος ναός βρίσκεται λίγο πριν μπούμε στο χωριό οπως ερχόμαστε απο το Θέρμο, σε ξάγναντο έχοντας στο βάθος του τον Αννινο με το πανέμορφο αέτωμα του και πανοραμικά την Κόνισκα.

Πάνω απο το ναό που γιορτάζει στις 23 Αυγούστου υπάρχει αιωνόβιος πολύκλαδος δρύς, επιβλητικός και πανέμορφος. Αποτελεί μνημείο της φύσης.

Ο Προφήτης Ηλίας (Ο Αη Λιάς)

Ο ναός βρίσκεται εξω από το χωριό στον αμαξητό δρόμο προς την Περίστα στη θέση «Ροντήρη». Χρίστηκε μετα το 1970 σε αντικατάσταση του ομώνυμου εξωκλησιού που ηταν χτισμένο με ξερολιθιά και σκεπή από λίθινες πλάκες και το οποίο κατέρρευσε.

Αυτό βρισκόταν στην κορυφή σχεδόν του όρους Ψώριαρη στην κλίση που παρουσιάζει προς τον Πέρκο. Επρόκειτο για προεπαναστατικό κτίσμα. Το νέο εξωκλήσι είναι καλοχτισμένο, σκεπασμένο με κεραμίδια και σοβατισμένο εσωτερικά.

Ο Αγιος Ταξιάρχης

Στον αμαξητό δρόμο προς το Θέρμο σε απόσταση περίπου μιάς ώρας με τα πόδια απο το χωρίο βρίσκεται το παραπάνω ξωκλήσι. Η περιοχή λέγεται Σκλήμνα και εχει δροσερά πλατάνια και κρύα νερά.

Το αρχαίο εκκλησάκι βρισκόταν διακόσια μέτρα παρακάτω, πάνω σχεδόν στο φρύδι ενός γκρεμού.

Ηταν χτισμένο με ξερολιθιά και η ίδρυση του ανερχόταν στα χρόνια της πρώιμης τουρκοκρατίας, μπορεί όμως ο Ταξιάρχης Μιχαήλ να ετιμάτο εκεί απο το ύστερα βυζαντινά χρόνια.

Το εκκλησάκι αυτό κατέρευσε και οι Περκιώτες με την οικονομική ενίσχυση του στρατηγού Αθ. Στράγγου το μετέφεραν επι της παραπάνω αμαξητής οδού.

Πρόσβαση

Από Θέρμο (60 λεπτά): Κάτω Χρυσοβίτσα, Διασελάκι, Πέρκος 

Γειτονικά χωρία: Διασελάκι, Αχλαδόκαστρο, Πλάτανος, Περίστα, Κόνισκα.

Μεταξύ Πέρκου, Κόνισκας και Διασελακίου ρέει ο ποταμός Εύηνος. Υψόμετρο 750 μ.

Πληροφορίες-Φωτογραφίες: perkosnafpaktias.blogspot.gr







Μοιραστείτε το άρθρο...
Ετικέτες:

Newsroom

Σκοπός μας είναι η προβολή και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς, του περιβαλλοντικού πλούτου καθώς και της πολιτιστικής και πολιτισμικής παράδοσής μας. Στόχος μας είναι η ενημέρωση των επισκεπτών και η έμπρακτη συμβολή ούτως ώστε ο νομός Αιτωλοακαρνανίας να γίνει ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
iAitoloakarnania.gr

Φανταστικά τοπία, σπουδαία ιστορία, υπέροχοι άνθρωποι!