Ο λόγος εδώ, για τη φωτογραφική αποτύπωση της Γαληνοτάτης της Serenissima από το Νίκο Αλιάγα, αποτύπωση που προστίθεται στην ιστορία τής Βενετίας με τη δυναμική της εικόνας της στο νυν, που μπορεί να διακονεί και να προλέγει τη διάρκειά της.
Γράφει η ιστορικός Ανθή Παπαθανασίου
Εδώ, ο Νίκος Αλιάγας με το φακό του, φεύγει πέρα από τις λέξεις που επί αιώνες την προσδιόριζαν σηκώνοντας το βάρος της, όπως Βενετία η κραταιά, Βενετία η Γαληνοτάτη Δημοκρατία, Βενετία η τεναγήτις πολιτεία, Βενετία η εύπορη, η θαλασσοκράτειρα, Βενετία η ναυκρατούσα, η άρχουσα, η θριαμβεύουσα, η τας τέχνας και τα γράμματα διακονούσα … και αποτύπωσε με το φακό του εικόνες και πρόσωπα της καθημερινής της ζωής. Ένας βηματισμός πιο πέρα. Βενετία η καθημερινή!
Ένα φωτογραφικό αποτύπωμα, που φεύγει από το φανταχτερό και μεγαλειώδες και με τη δυναμική της ρεαλιστικής αποτύπωσης, σαν ευκαιρία ανάδυσης της λανθάνουσας ύλης της, οδηγεί στον ίδιο κύκλο της αναζήτησης του Τόμας Μαν και του Βισκόντι. Μόνο που εδώ, στα ίδια σοκάκια απ’ όπου έπαιρνε τα υλικά του ο Τόμας Μαν για να φτιάξει την κόλαση και τον παράδεισο σε μία πάλη ηθική, για το Νίκο Αλιάγα το ζητούμενο δεν είναι το πάθος που σηματοδοτείται από έναν θάνατο, αλλά το ζητούμενο είναι η δυναμική στιγμή μιας βάσης και μιας αλήθειας γραμμένης στα καθημερινά πρόσωπα και στους αρμούς των πέτρινων τοίχων, που διαβάζουν στο χρόνο τα μυστικά των νερών, προλέγοντας το επέκεινα…
Μία φωτογραφική θα έλεγε, όποιος γνωρίζει τον καλλιτέχνη, διατύπωση του καταγωγικού μέσα πάθους του, για τις ονειρικές πολιτείες της θάλασσας, όπως είναι και η πολιτεία της δικής του αρχής, το Μεσολόγγι.
Ο ίδιος θα πει σε συνέντευξή του: «Η ψυχή της Βενετίας είναι εκείνοι που ζουν στη Βενετία, αυτοί που δεν αναζητούν ούτε τη φήμη, ούτε να φωτογραφηθούν από τους τουρίστες: ο τεχνίτης, ο κουρέας, ο μπακάλης, ο ξυλουργός, ο μάστορας. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που με υιοθέτησαν σ’ ένα είδος ενίοτε σιωπηλού φωτογραφικού διαλόγου. Είναι μία πόλη που επίσης σε παρακολουθεί…».
Η έκθεση όπου παρουσιάζεται η δουλειά του με θέμα «Με το βλέμμα στη Βενετία», άρχισε στις 4 Φεβρουαρίου και θα κρατήσει μέχρι τις 2 Απριλίου. Είναι στο πλαίσιο της έμπρακτης διατύπωσης της απόφασης της Βενετίας, ως πόλης των ανοιχτών οριζόντων, εις επικουρίαν της παλαιάς της μνήμης, να υιοθετήσει τα προτάγματα και τη δυναμική της νέας εποχής. Και εμπλουτίζει την ιστορία της με νέες δράσεις που τις στεγάζει στα παλαιά της κτίρια, όπως το Palazzo Vedramin Grimani, όπου και αυτή η έκθεση φωτογραφίας, στα πλαίσια του προγράμματος του Fondazione dell’ Albero d’ Oro για νέους καλλιτέχνες.
Μυημένος ταξιδευτής της ανθρώπινης περιπέτειας εδώ ο Νίκος Αλιάγας, αποτυπώνει σε ασπρόμαυρο το πολλαπλό, το βιωμένο νόημα της υδάτινης πολιτείας. Μία ανάγνωση, με την ισχύ ενός αισθήματος, που μοιάζει να θέλει ο ίδιος να διασταυρώσει με την ατομική του περιπέτεια. Συντάσσει έτσι το ημερολόγιο του παρόντος της, μέσα από την καθημερινή της εικόνα. Εδώ βρίσκεται η δυσκολία του έργου και το άξιον του αποτελέσματος, αν λάβει κανείς υπόψη του την απόσταση που έπρεπε ο καλλιτέχνης στην περίπτωση αυτή να διανύσει λόγω του ιδιάζοντος χαρακτήρα της πόλης αυτής. Έπρεπε δηλαδή να αντέξει και να περάσει μέσα από τις λέξεις που για 1500 χρόνια κατέγραφαν την πορεία της, έπρεπε να περάσει μέσα από το δυνατό κάλεσμα του παρελθόντος της στη διαλεκτική ανάμεσα στην ελάχιστη στεριά και στα νερά των θαλάσσιων δρόμων της, μέσα από κυρίαρχες μνήμες δεμένες με την αλήθεια της πόλης, για να διατυπώσει το νέο του στόχο, να αποδώσει μέσα από την τέχνη του, το σύνολο των υλικών της που οργάνωσαν την ιστορία της. Να αποδώσει, για τη δικαιοσύνη της ιστορίας της, την άλλη της όψη. Τα απλά καθημερινά της πρόσωπα! Το αποτέλεσμα, η σειρά των φωτογραφιών του, που προστίθενται στο χάρτη τής άλλοτε κραταιάς και δίκαιης Βενετίας με την ισχύ μιας αλήθειας. Μία αλήθεια σαν μία τοπο-ανάλυση, που μετατρέπει σε οικείο το χώρο της ιστορίας της, στη δυναμική της οποίας ο Νίκος Αλιάγας δείχνει με την κατάθεσή του να έχει μαθητεύσει.
Ανάμεσα στη ονειροπόληση και την πραγματικότητα χτισμένη και μοιρασμένη η Βενετία, αιώνες και αιώνες τροφοδοτούσε αφειδώς την ονειρική διάθεση των ζωγράφων της, των συγγραφέων της, των ποιητών της, τόσο που μοιάζει ωσάν να της είχε αφαιρεθεί η καθημερινότητά της. Είναι για τούτο που μία φωτογραφία εδώ, που επαναφέρει την καθημερινότητα αυτή, επεκτείνει τα όριά της στο βασίλειο της καθαρής σκέψης και στην ιδανική συνθήκη της ευτυχίας του κατοικώ. Ο καλλιτέχνης επιμένει και επανέρχεται!
Άνθρωπος της σκέψης ο Νίκος Αλιάγας, με το έργο του αυτό απέδωσε τις πολλαπλές της τονικότητες. Τον κόσμο της πολιτείας αυτής στην ολότητά του, σε μία σιωπηλή συμφωνία μαζί της, που τον φέρνει κοντά σε μία άλλη σιωπηλή συμφωνία της ιστορίας της.
Μία αλλοτινή σιωπηλή συμφωνία της Βενετίας του 1820 που μετρούσε τα βήματα των Γραικών της, που ετοίμαζαν στο Καφέ Φλοριάν τη Μεγάλη Επανάσταση οργανωμένοι σε μία εταιρεία, που έμεινε στην ιστορία της πόλης και των Γραικών της, σαν «Η σιωπή των Γραικών» (il sillenzio dei Greci). Μία ζωγραφική αποτύπωση του 1840 του Carlo Grubacs μας επαναφέρει στο Καφέ Φλοριάν της εποχής εκείνης, που για το λόγιο Κερκυραίο Ανδρέα Μουστοξύδη ήταν «η θεία Πρόνοια» που στέγαζε το μεγάλο τους όραμα.
Μία αναφορά στην ιστορία, για την ακριβέστερη ανάγνωση της φωτογραφικής αποτύπωσης της Βενετίας από το Νίκο Αλιάγα, που απέδωσε τις άλλες εικόνες της, που μπορεί να φαίνονται κοινότοπες, που ωστόσο φαίνεται να έρχονται από πολύ παλιά, το ίδιο σταθερές, για το χτίσιμο της συνθήκης μιας οικειότητας.
Από το Νίκο Αλιάγα μία ανάγνωση της Βενετίας, ως βεβαιότητα στη ρευστότητα των χρόνων.
Μία ακόμη δημιουργία στη μεγάλη γραμμή της ιστορίας των Γραικών στην πόλη αυτή.
